เสริมพัฒนาการเด็ก 4 ขวบ ด้วยกิจกรรมสนุก ๆ แถมเสริมทักษะที่จำเป็นสำหรับเด็กวัยอนุบาล เด็กช่วงวัยสำคํญแแห่งการเรียนรู้ เตรียมพร้อมทุกด้านให้ลูกออกสู่โลกกว้าง

เสริมพัฒนาการเด็ก 4 ขวบ ด้วยกิจกรรมเสริมทักษะรอบด้าน

เมื่อลูกเติบโตมาจนถึงวัยที่จะก้าวไปสู่โลกกว้าง วัยเด็กก่อนวัยเรียน เป็นช่วงวัยสำคัญที่เรา พ่อแม่ต้องเตรียมพร้อมให้แก่ลูกในทุก ๆ ด้าน เพราะเด็กในวัยนี้ยังต้องการการเสริมสร้างทักษะที่จำเป็นอีกมากมายเพื่อให้เขาพร้อมทั้งทางด้านร่างกาย อารมณ์ สติปัญญา และสังคม แม้ว่าเด็กในวัย 4 ปีนี้ จะดูเหมือนว่าเขาโตพอที่จะสามารถทำอะไรต่อมิอะไรเองได้มากแล้วก็ตามที

เด็กอายุ 4 ขวบ

วัยก่อนเข้าเรียนอนุบาล เป็นวัยที่ลูกสามารถทำอะไรหลาย ๆ อย่างได้ด้วยตัวเอง แม้จะไม่สมบูรณ์นัก แต่ก็เป็นภาระงานที่ลูกต้องฝึก การพูดถึงพัฒนาการต่าง ๆ ของเด็กในแต่ละวัย เป็นเพียงการประเมินว่าเด็กมีพัฒนาการตามที่คาดหวังหรือไม่ โดยที่เราไม่ได้บอกว่าเด็กทุกคนจะต้องทำได้พร้อมกัน บางคนอาจได้รับทักษะก่อนหรือช้ากว่าคนอื่น ก็นับว่าเป็นเรื่องปกติ ดังนั้นเรามาดูกันว่า พัฒนาการในแต่ละด้านของเด็กวัย 4 ขวบจะมีอะไรบ้าง ดังนี้

พัฒนาการทางร่างกาย

ด้วยวัยที่เจริญเติบโตขึ้น และการพัฒนาของกล้ามเนื้อมัดเล็กมัดใหญ่ทำให้มีพัฒนาการทางร่างกายที่เพิ่มขึ้น ดังนี้

• การทรงตัวดีขึ้น กระโดดขาเดียวได้โดยไม่สูญเสียการทรงตัว
• ทุ่มบอลได้โดยมีการประสานงานของร่างกายที่ดีขึ้น
• สามารถตัดกระดาษตามรูปภาพโดยใช้กรรไกรได้
• อาจยังฉี่รดที่นอนอยู่
• มีพัฒนาการด้านการมองเห็นที่ดีขึ้น
• นอนวันละ 11-13 ชั่วโมง แต่มักไม่นอนกลางวัน
• สูงขึ้นกว่าตอนแรกเกิด 2 เท่า

พัฒนาการทางสติปัญญาและภาษา

การพัฒนาคำพูดในเด็กเป็นเรื่องที่น่าตื่นเต้นมากสำหรับผู้ปกครอง เนื่องจากพ่อแม่มองว่าลูก ๆ สามารถโต้ตอบกับผู้อื่นได้ ถึงเวลาเข้าสังคมได้ ในวัยนี้ เด็กมักจะเข้าใจว่าตัวอักษร และตัวเลขเป็นตัวแทนของสิ่งของ และความคิดที่มีอยู่จริง

คำศัพท์เด็กวัยนี้อยู่ระหว่าง 1,000 ถึง 2,000 คำ การพูดในวัยนี้ค่อนข้างพูดได้อย่างสมบูรณ์ ชัดเจน แม้ว่าอาจมีข้อผิดพลาดของพัฒนาการด้านเสียง และการพูดติดอ่างบ้าง โดยเฉพาะอย่างยิ่งในเด็กผู้ชาย

• รู้คำศัพท์เพิ่มขึ้น และแต่งประโยค 4-5 คำได้ง่าย ๆ
• รู้จักสีบางสี เลขบางตัว และเริ่มนับเลขได้
• พูดชื่อ และนามสกุลของตัวเองได้
• ขี้สงสัย และถามคำถามมากมาย
• อาจใช้คำที่ตนเองก็ยังไม่เข้าใจดีพอ และเริ่มใช้คำไม่สุภาพหรือคำหยาบคาย
• พูดเรื่องราวส่วนตัวของครอบครัวให้คนอื่นฟัง
• ร้องเพลงง่าย ๆ ได้
• วาดรูปคนโดยมีใบหน้า และแขนขา
• พยายามทำสิ่งต่าง ๆ ด้วยตัวเอง
• เข้าใจเกี่ยวกับหลักการของเวลามากขึ้น
• แยกความแตกต่างระหว่างวัตถุ 2 ชนิดได้ โดยดูจากขนาดและน้ำหนัก
• จำเรื่องราวต่าง ๆ ได้บางส่วน
• อาจเชื่อฟังกฎของพ่อแม่แต่ไม่เข้าใจถูกผิด
• ยังไม่สามารถแยกแยะถูกผิดได้
• เริ่มตระหนักถึงตนเองเพียงฝ่ายเดียวน้อยลง และรับรู้คนรอบข้างมากขึ้น

  

พัฒนาการทางสังคมและอารมณ์

เมื่อลูกเริ่มมีความสามารถในการทำสิ่งใด ๆ ได้มากขึ้น ทำให้เขาเริ่มหันมาสนใจสิ่งรอบข้าง คนรอบข้าง อยากมีปฏิสัมพันธ์มากขึ้น แม้ว่าเด็กทุกคนจะมีเอกลักษณ์เฉพาะตัว และจะมีบุคลิกที่แตกต่างกันออกไป แต่ต่อไปนี้คือลักษณะพฤติกรรมทั่วไปบางประการมาดูกันว่าลูกในวัยนี้สามารถทำอะไรได้บ้าง

• ชอบและสนุกกับการได้ลองทำสิ่งใหม่ ๆ
• เล่นบทบาทสมมติที่หลากหลายมากขึ้น แต่ยังไม่อาจแยกระหว่างบทบาทสมมติกับเรื่องจริงได้
• มักมีเพื่อนในจินตนาการ
• ชอบเล่นกับเพื่อน ๆ มากกว่าเล่นคนเดียว และเข้าร่วมกิจกรรมกับเด็กคนอื่น ๆ
• พูดคุยเกี่ยวกับสิ่งที่ตนชอบ และสนใจ
• อาจแสดงพฤติกรรมก้าวร้าวมากขึ้น
• แสดงความต่อต้านหากถูกคาดหวังให้ทำสิ่งใดมากเกินไป
• อารมณ์เสีย; อารมณ์แปรปรวนเป็นเรื่องปกติในกลุ่มอายุนี้

ความผิดปกติทางพัฒนาการ

หากพ่อแม่สังเกตว่าลูกมีพัฒนาการล่าช้ากว่าที่ควร หรือคาดว่าเด็กอาจมีความผิดปกติใด ๆ ที่แสดงให้เห็นทางพฤติกรรมต่าง ๆ ทั้งการเล่น การเรียนรู้ การพูด การกระทำ และการเคลื่อนไหวร่างกาย ควรพาเด็กไปให้แพทย์ตรวจ และรับคำปรึกษาเพื่อหาแนวทางแก้ไขแต่เนิ่น ๆ เช่น เด็กบางคนที่มีปัญหาในการสื่อสารอาจรู้สึกหงุดหงิด โกรธ และก้าวร้าวได้เนื่องจากไม่สามารถถ่ายทอดความคิดและความรู้สึกของตนได้อย่างชัดเจน การได้รับการแก้ไขแต่เนิ่น ๆ ทำให้ลูกกลับมาใช้ชีวิตที่ปกติได้ ลองสังเกตพฤติกรรมลูกในวัย 4 ขวบ ว่ามีปัญหาดังต่อไปนี้หรือไม่

• กระโดดอยู่กับที่ไม่ได้
• มีปัญหาในการขีดเขียนหรือวาดรูป
• ไม่แสดงความสนใจเมื่อเล่นเกมที่ต้องมีการโต้ตอบหรือเมื่อเล่นบทบาทสมมติ
• เมินเฉยต่อเด็กคนอื่น ๆ และไม่โต้ตอบกับคนภายนอกครอบครัว
• ไม่ยอมให้แต่งตัว ไม่ยอมนอน และไม่ยอมฝึกใช้ห้องน้ำ
• บอกเล่าเรื่องราวที่ตนชอบให้ผู้อื่นฟังซ้ำอีกครั้งไม่ได้
• ทำตามคำบอก 3 ขั้นตอนไม่ได้
• ใช้คำแทนตนเองและผู้อื่นไม่ถูกต้องหรือสลับกัน
• พูดไม่ชัด
• ไม่เข้าใจความเหมือนและความต่างระหว่างสิ่งของ 2 ชนิด
• สูญเสียทักษะบางอย่างที่เคยมี

เสริมพัฒนาการเด็ก 4 ขวบ อย่างไรดี??

เด็กในวัยนี้ เป็นช่วงวัยที่มีพัฒนาการการเรียนรู้ที่รวดเร็ว การที่พ่อแม่ช่วย เสริมพัฒนาการเด็ก 4 ขวบ นอกจากจะเป็นการช่วยเพิ่มทักษะด้านที่จำเป็นต่าง ๆ แก่ลูก ป้องกันการเกิดปัญหาทางพัฒนาการแล้ว ยังเป็นการช่วยเสริมสร้างความสัมพันธ์อันดีระหว่างพ่อแม่ และลูกได้อีกด้วย เห็นข้อดีอย่างนี้แล้วเรามาดูกันว่า กิจกรรมที่ช่วยเสริมพัฒนาการของเด็ก 4 ขวบ มีกิจกรรมใดน่าสนใจบ้าง

1.ไปสวนสัตว์ : หยิบการ์ตูนออกมาสู่โลกจริง เสริมสร้างการรับรู้

การ เสริมพัฒนาการเด็ก 4 ขวบ ด้วยการพาออกไปดูโลกกว้าง เช่น สวนสัตว์ เป็นที่ที่เด็กให้ความสนใจมาก เด็กจะตื่นเต้นกับการได้เห็นเหล่าบรรดาสัตว์ประเภทต่าง ๆ ที่มีความแตกต่างจากตัวเอง และเขาจะมีความผูกพันกับสัตว์ต่าง ๆ เหล่านี้จากตัวการ์ตูน หรือในนิทานที่มักใช้คาแร็กเตอร์สัตว์ มาเป็นตัวนำเล่าเรื่อง ดังนั้นการที่ลูกได้เห็นตัวจริงที่มีรายละเอียดไม่เหมือนในตัวละครเหล่านั้น ก็จะเป็นการช่วยส่งเสริมการเรียนรู้ของลูกในเรื่องของการแยกแยะความเป็นจริง กับบทบาทสมมติได้

2.กิจกรรมปั้นแป้งโดว์: เติมแต่งจินตนาการ ผสานความเป็นจริง

ในวันว่างๆ คุณแม่ควรชวนลูกมาทำแป้งโดว์ ปั้นแป้งตามจินตนาการ ตามความสนใจ ความชอบ ก็นับว่าเป็นกิจกรรมที่น่าสนุก เพลิดเพลินไม่น้อย นอกจากจะเสริมสร้างจินตนาการแล้ว กิจกรรมนี้ยังไม่ช่วยให้ลูกได้พัฒนากล้ามเนื้อมือ ได้ฝึกสมาธิ และฝึกทักษะการประสานสายตา และมือด้วย คุณพ่อคุณแม่ไม่ต้องห่วงหากกลัวว่าเราจะเล่นไม่เป็น รับรองว่ากิจกรรมนี้คุณลูกคงได้พาเราท่องจินตนาการที่เขาได้สร้างไว้ ให้เราได้ประหลาดใจกันอย่างแน่นอน และพ่อแม่สามารถใช้ช่วงเวลาอันดีนี้อธิบายถึงความรู้ หลักการเล่นร่วมกัน ไปพร้อม ๆ กับลูกได้อย่างไม่น่าเบื่ออีกด้วย

3.ต่อบล็อกแสนสนุก : ฝึกวางแผน และจัดการปัญหา

ตัวต่อ บล็อกไม้ เลโก้ บล็อกตัวเลข หรืออักษร ของเล่นต่าง ๆ เหล่านี้ เป็นของเล่นปลายเปิดที่ดี ช่วยให้ลูกสามารถเล่นได้หลากหลายตามจินตนาการของเขา อีกทั้งยังช่วยฝึกการวางแผนให้แก่ลูก พร้อมทั้งจัดการปัญหาต่าง ๆ ที่เข้ามาเป็นอุปสรรคได้อีกด้วย โดยการที่ลูกจะต่อบล็อกให้สูง หรือเรียงบล็อกตัวเลข อักษร หรือสีต่าง ๆ ตามที่ได้วางกฎไว้ ทำให้เขาได้ฝึกคิดวางแผนว่าจะวางอันไหนก่อนหลัง และหากเกิดความผิดพลาดจะต้องแก้ปัญหาจากจุดไหน ถึงจะสามารถทำได้สำเร็จ นอกจากจะทำให้เด็ก ๆ ได้รับความสนุกแล้วยังช่วยให้ลูกได้รู้จักตัวเลขการเรียงลำดับของตัวเลข และหมวดสีต่าง ๆ จากตัวบล็อกได้อีกด้วย

4.มาออกกำลังกายเสริมกล้ามเนื้อกัน …เอ้าฮึบ ๆ ๆ 

เด็ก 4 ขวบเป็นวัยที่โตพอสมควรที่สามารถทำกิจกรรมต่างๆ ได้แล้ว คุณแม่ควร เสริมพัฒนาการเด็ก 4 ขวบ ด้วยการหากิจกรรมเสริมพัฒนาการทางร่างกาย ที่ช่วยให้ลูกมีกล้ามเนื้อ และร่างกายที่แข็งแรง ไม่ว่าจะเป็นการปั่นจักรยานออกกำลังกาย การเล่นเตะฟุตบอล หรือการเล่นบาสเกตบอล นอกจากจะช่วยให้ลูกมีกล้ามเนื้อร่างกายที่แข็งแรงแล้วยังช่วยเสริมทักษะทางด้านกีฬาให้กับลูก ๆ ได้อีกด้วย

5.เล่นเกมกันเถอะ

การเล่น เป็นเรื่องที่ดีสำหรับเด็กอยู่แล้ว เรียกได้ว่าการเล่นเป็นหน้าที่สำคัญสำหรับเด็ก เพราะเป็นการช่วยเสริมสร้างพัฒนาการในหลาย ๆ ด้าน กิจกรรมที่เราแนะนำมาเล่นกับลูกในวัย 4 ขวบ เป็นกิจกรรมการเล่นจากข้าวของเครื่องใช้ง่าย ๆ ไม่ต้องไปซื้อหาของเล่นราคาแพง เช่น

• กิจกรรมเล่นเกมตักน้ำ เป็นกิจกรรมง่ายๆ ที่คุณแม่สามารถพาลูกๆ มาเล่นคลายร้อนโดยการหาถังหรือกระป๋องพลาสติกขนาดที่ต่างกันมาสัก 2 – 3 ใบ และหาที่ตักน้ำขนาดเล็กมาให้เด็กๆ ได้แข่งกันเล่นเกมตักน้ำใส่ถังพลาสติก ใครเต็มก่อนก็เป็นผู้ชนะไป กิจกรรมนี้รับรองได้ว่าลูกๆ จะได้รับความสนุกสนานมากและยังเป็นการเสริมพัฒนาการ กล้ามเนื้อมัดเล็กของลูกได้ดีทีเดียว
• กิจกรรมเล่นรับส่งบอล หาลูกบอลยางเป่าลมที่น้ำหนักไม่มากพอที่เด็ก ๆ สามารถถือด้วยสองมือได้ โดยคุณแม่ควรเริ่มเล่นเกมจากการรับส่งบอลแบบธรรมดา และค่อย ๆ เปลี่ยนมาเป็นการรับส่งแบบให้ลูกบอลกระดอนลงพื้น หรือจะหาตะกร้ามาแข่งกันโยนลงในตะกร้าในระยะใกล้ไกล กิจกรรมนี้จะช่วยเพิ่มทักษะให้ลูกได้หลายอย่าง เช่น การใช้กล้ามเนื้อ การกะระยะใกล้ไกล การกำหนดจังหวะ และยังเป็นการออกกำลังกายให้ร่างกายแข็งแรงอีกด้วย

6.กิจกรรมต่อจิ๊กซอว์ 

จิ๊กซอว์ เป็นกิจกรรมที่ช่วยเสริมสร้างพัฒนาการทางด้านสมอง และกล้ามเนื้อมือให้กับเด็กวัย 4 ขวบได้เป็นอย่างดี การต่อจิ๊กซอว์จะช่วยให้เด็กๆ ได้ใช้ทักษะความคิด การวิเคราะห์ความสามารถในการแก้ปัญหา และยังเป็นการฝึกสมาธิได้ดี โดยเลือกจิ๊กซอว์ขนาดที่เหมาะสมกับเด็กวัยนี้ เริ่มจากจำนวนไม่มากเสียก่อน และเลือกลายที่ลูก ๆ ชื่นชอบ ก็จะเป็นการช่วยให้ดึงดูดลูกมาทำกิจกรรมได้เป็นอย่างดี

7.อ่านหนังสือนิทานของชอบของเด็กทุกวัย

การอ่านนิทานให้ลูกฟัง คุณพ่อคุณแม่สามารถเลือกเวลาที่สะดวก เช่น ก่อนเข้านอน ตอนเย็นหลังรับประทานอาหาร เป็นต้น ขึ้นอยู่กับเวลาที่เราว่าง และไม่รู้สึกหงุดหงิด หรือต้องรีบเล่า การอ่านนิทานนอกจากจะเสริมสร้างจินตนาการของลูก ยังให้เขาได้เรียนรู้ข้อคิดต่าง ๆ หรือแบบแผนคุณธรรมใด ๆ ที่เราต้องการใส่ให้รู้ได้เรียนรู้ผ่านตัวละครแล้ว ยังช่วยในด้านการใช้ภาษาของลูกได้อีกด้วยจากการฟัง การอ่าน โดยเราอาจให้ลูกร่วมด้วยช่วยอ่านนิทานบ้างในบางครั้ง เขาจะจำคำศัพท์ต่าง ๆ ในหนังสือได้ พอถึงเวลาที่เขาพร้อมด้านภาษา ลูกจะสามารถอ่าน และสะกดคำได้

เคล็ดลับการเสริมพัฒนาการเด็ก 4 ขวบ

สิ่งสำคัญที่ลูกของคุณต้องการจากการเล่นกับคุณพ่อคุณแม่ คือ ความสนุกสนาน เคล็ดลับสำคัญ คือ อย่าเปลี่ยนการเล่นเป็น ‘บทเรียน’ พยายามจัดสภาพแวดล้อมที่น่าสนใจ และควรมีเวลาเล่นเพียงพอ ให้ความใส่ใจอย่างจริงใจในการเล่น หรือทำกิจกรรม นอกจากนี้ยังมีข้อแนะนำเพิ่มเติม ดังนี้

• พูดคุยกับลูกของคุณเกี่ยวกับสิ่งที่พวกเขาทำ และที่พวกเขาเคยไป พวกเขาทำอะไรและเห็นอะไร? ฟังด้วยความสนใจเมื่อพวกเขาคุยกับคุณ และเข้าร่วมการสนทนา
• เวลาอ่านหนังสือ หรือนิทานให้ลูกฟัง สามารถพูดคุยเกี่ยวกับสิ่งที่เกิดขึ้นในภาพ และปล่อยให้พวกเขาจินตนาการ และเล่าเรื่องราว
• หากไม่มีนิทาน การเล่าเรื่องราวเมื่อครั้งยังเป็นเด็กของพ่อแม่ ก็เป็นสิ่งที่ลูกสนใจไม่น้อย
• เด็กวัย 4 ถึง 5 ขวบกำลังเรียนรู้ที่จะแยกแยะสิ่งของออกเป็นกลุ่ม เล่นเกมการคัดแยก จัดเรียงปุ่มตามรูปร่างและสี เล่นแยกบล็อกรูปสัตว์ก็จะได้รับความสนใจจากเด็กวัยนี้
• ให้โอกาสพวกเขาเรียนรู้ที่จะทำอะไรเอง แม้จะผาดโผนไปบ้าง เช่น ขี่สามล้อ หรือจักรยานที่มีล้อฝึก
• หาเวลาสำหรับกิจกรรมกลางแจ้ง เช่น เดินเล่นในสวนสาธารณะ เล่นบอล หรือเยี่ยมชมสนามเด็กเล่น
• เตรียมอุปกรณ์สำหรับการวาดภาพ และเครื่องเขียนต่าง ๆ แก่ลูก เมื่อถึงเวลาที่เขาจะขีดเขียนจะได้ไม่สะดุดเพราะขาดอุปกรณ์
• ชม และให้กำลังใจพวกเขาเมื่อพวกเขาเล่นกับผู้อื่นได้ดี และช่วยให้ลูกคิดว่าคนอื่นรู้สึกอย่างไร เมื่อเขาเกิดปัญหา

ข้อมูลอ้างอิงจาก www.choc.org/www.pobpad.com

อ่านต่อบทความดี ๆ คลิก

8 ของเล่น เด็ก 4 ขวบ ฝึกสมอง สร้างสมาธิ เสริมพัฒนาการให้ลูกน้อยวัยอนุบาลโดยเฉพาะ!

เล่นกับลูกไม่เป็น เราช่วยได้กับกิจกรรมเล่นดีสมวัยสร้างสรรค์

ฝึกลูกนั่งคาร์ซีท ทำอย่างไร? ให้ลูกแฮปปี้..ดี๊ดีตลอดทริป

ลูกชอบตีหน้าแม่ โตขึ้นจะก้าวร้าวไหมร่วมไขความลับเจ้าตัวเล็ก