ชุดตรวจ ATK – ชุดตรวจโควิด ATK (Antigen Test Kit) กำลังเป็นที่รู้จักมากขึ้นในบ้านเรา ล่าสุด กรมอนามัย มีคำแนะนำ ให้ใช้ Antigen Test Kit เพื่อประโยชน์ในการหยุดการแพร่เชื้อภายในครอบครัว ด้วยจำนวน สถิติของเด็กเล็กที่ติดเชื้อโควิดจากสมาชิกภายในครอบครัวเพิ่มสูงขึ้นอย่างมากอย่างน่าวิตก โดยในขณะนี้ในประเทศไทย พบเด็กเล็กอายุต่ำกว่า 5 ขวบ ติดเชื้อโควิด-19 สะสม เกินกว่า 30,000 รายแล้ว
ชุดตรวจ ATK จำเป็นแค่ไหน? ใช้ยังไง ควรระวังอะไรบ้าง?Antigen Test Kit คืออะไร? คือ ชุดตรวจคัดกรองโควิด-19 ด้วยตนเองแบบเร่งด่วนด้วยการเก็บตัวอย่างสารคัดหลั่งจากร่างกาย มีทั้งการตรวจด้วยการเก็บสารคัดหลั่ง จากโพรงจมูก โพรงหลังจมูก และจากน้ำลาย เพื่อตรวจองค์ประกอบของไวรัสได้แก่ โปรตีนหรือแอนติเจนของเชื้อก่อโรคโควิด-19 (SARS-CoV-2) ผู้ที่ควรใช้ชุดตรวจ ATK ได้แก่ ผู้ที่สัมผัสหรือใกล้ชิดผู้ติดเชื้อโควิด-19 ทั้งที่มีอาการและไม่มีอาการ และ ผู้ที่เริ่มมีอาการสงสัยว่าติดเชื้อโควิด-1 โดย ชุดตรวจ ATK มี 2 แบบ คือ สำหรับเจ้าหน้าที่ และสำหรับประชาชนตรวจด้วยตนเอง
ประโยชน์ของ Antigen Test Kit เมื่อ 13 ก.ค. 64 ราชกิจจานุเบกษา ประกาศให้ใช้ Antigen test self-test kits เป็นชุดตรวจโควิดด้วยตนเองแบบเร่งด่วน ประชาชนสามารถซื้อชุดตรวจ ATK ตรวจหาเชื้อ COVID-19 ได้ด้วยตนเอง ปัจจุบันเริ่มมีคนหันมาใช้ชุดตรวจชนิดนี้เป็นจำนวนมากด้วยสถานการณ์ปัจจุบันที่มีการแพร่ระบาดของโรคในวงกว้าง ชุดตรวจโควิดแบบ ATK จึงช่วยให้สามารถตรวจ คัดกรองเชื้อได้ การนำ ATK มาใช้ ทำให้ผู้ติดเชื้อเข้าถึงการตรวจลดความเสี่ยงในการแพร่เชื้อและได้รับการดูแลรักษาได้เร็วขึ้น
ใช้งานง่ายมาก ทำด้วยตัวเองได้ โดยใช้ของเหลวจากจมูก ลำคอ หรือน้ำลาย เหมาะกับการตรวจผู้ที่ได้รับเชื้อมาแล้ว ประมาณ 5-14 วันขึ้นไป ทราบผลภายในเวลา 15-30 นาที ข้อดี
ประชาชนทั่วไปสามารถตรวจได้ด้วยตัวเอง โดยทำความเข้าใจได้ไม่ยาก รู้ผลได้เร็ว ไม่จำเป็นต้องเดินทางไปสถานที่ตรวจ หรือในสถานพยาบาลที่ไม่มีห้องแล็บ ข้อด้อย
ก่อนทำการตรวจ ต้องศึกษาวิธีให้ถูกต้อง โดยต้องแยงไม้ sawp เข้าไปในจุดที่ลึกระดับหนึ่ง หมุนโดยรอบ ซึ่งหากทำผิดวิธีอาจเกิดความผิดพลาด หากไม่มั่นใจ ควรปรึกษาแพทย์ หรือ เภสัชกรก่อนทำการตรวจ ในกรณีที่เพิ่งได้รับเชื้อไม่นาน ชุดตรวจ ATK อาจจะตรวจไม่พบเชื้อ และมีโอกาสแสดงผลผิดพลาดได้ การทิ้งชุดตรวจที่ใช้งานแล้วในที่สาธารณะ อาจนำไปสู่การแพร่กระจายได้หากทำไม่ถูกวิธี ประเภทของ Antigen Test Kit ชุดตรวจ แบบATK แบ่งออกได้เป็น 3 ประเภทใหญ่ๆ
เก็บตัวอย่างจากโพรงจมูก (nasal) เก็บตัวอย่างจากโพรงหลังจมูก (nasopharyngeal) เก็บตัวอย่างจากช่องปาก ลำคอ หรือ น้ำลาย (oropharyngeal) ชุดตรวจด้วยตัวเองส่วนใหญ่จะเป็นแบบแหย่โพรงจมูก (Nasal swab) ซึ่ง ไม้ swab จะสั้นกว่า และไม่ต้องแหย่ให้ลึกเท่ากับแบบหลังโพรงจมูกที่ใช้ในโรงพยาบาล (Nasopharyngeal swab)
ความแม่นยำของ Antigen Test Kit Antigen Test Kit มีความแม่นยำเฉลี่ย ประมาณ 80%-90% อาจมากหรือน้อยกว่าขึ้นอยู่กับงานวิจัยในแต่ละที่ และวิธีตรวจ ซึ่งแม้จะคัดกรองเชื้อได้ในระดับหนึ่ง แต่ชุดตรวจ ATK ก็มี โอกาสที่จะให้ผลที่ไม่ถูกต้อง เช่น ลบหรือบวกปลอมได้ ผลการตรวจอาจไม่แม่นยำเท่าวิธี RT-PCR ซึ่ง เป็นวิธีมาตรฐาน แต่ด้วยปีนี้ความชุกการติดเชื้อค่อนข้างสูง เพราะฉะนั้น ถ้าได้ผลบวกก็ไม่ควรนิ่งนอนใจในการเตรียมตัวเข้าสู่กระบวนการการรักษาให้เร็วที่สุด
ชุดตรวจ ATK
Antigen Test Kit ใช้อย่างไร? ก่อนตรวจหาเชื้อ COVID-19 ควรอ่านวิธีการใช้ หรือคำแนะนำ Antigen Test Kit ให้ละเอียด โดยการใช้งานเบื้องต้น มีขั้นตอนคร่าวๆ ดังนี้
ในหนึ่งชุด ประกอบด้วย แผ่นทดสอบ หลอดดูด น้ำยา ก้าน swab และหลอดตัวอย่าง กรวยเก็บน้ำลาย และแถบทดสอบ
วิธีใช้
1. เทน้ำยาลงในหลอดตัวอย่างให้ถึงจุดที่กำหนด
2. นำก้าน swab แหย่จมูก หมุน 3-4 ครั้ง ค้างไว้ 3 วินาที (การแหย่ ไม้ swab จะต้องไปตามแนวของฐานจมูก (Nasal floor) หรือขนานกับเพดานปาก)
3. นำก้าน swab ใส่หลอด หมุนวนในน้ำยาประมาณ 5 ครั้ง
4. นำหลอดดูดน้ำยา หยดลงช่องประมาณ 2-3 หยด
5. ถ้าขึ้น 2 แถบ ที่ C และ T แสดงว่า ติดเชื้อโควิด-19
ผลเป็น บวก ให้แจ้งหน่วยบริการใกล้บ้าน แยกกักตัว แนะนำให้ตรวจซ้ำด้วยวิธี RT-PCR อีกครั้ง ผลเป็น ลบ คือขึ้นแค่ 1 แถบที่ C ให้ทดสอบซ้ำในอีก 3-5 วัน
ใน 1 ชุด ประกอบด้วย หลอดน้ำยาเก็บตัวอย่าง ฝาปิดและหยดตัวอย่าง
งดอาหารและเครื่องดื่ม และงดสูบบุหรี่ ก่อนทำการตรวจ 30 นาที
วิธีใช้
1. เก็บตัวอย่างน้ำลายโดยนำกรวยมารองบนปากหลอดก่อน บ้วนน้ำลายประมาณ 5 มล. ให้ถึงขีดที่กำหนด
2. จากนั้นปิดฝาหลอดด้วยที่ปิดให้แน่น แล้วผสมให้เข้ากัน โดยคว่ำหลอดขึ้น-ลง 10 ครั้ง
3. นำแถบทดสอบวางบนพื้นราบ หยดตัวอย่างตรวจ 3 หยด ลงบนหลุมของแถบทดสอบ
4. ทิ้งไว้ประมาณ 10 นาที (ไม่ควรเกิน 20นาที) แล้วทำการอ่านผล
ผลเป็น บวก ให้แจ้งหน่วยบริการใกล้บ้าน แยกกักตัว แนะนำให้ตรวจซ้ำด้วยวิธี RT-PCR อีกครั้ง ผลเป็น ลบ คือขึ้นแค่ 1 แถบที่ C ให้ทดสอบซ้ำในอีก 3-5 วัน
การอ่านและแปลผล Antigen Test Kit วิธีอ่านผล ชุดตรวจ ATK ( ขอบคุณภาพจาก pharmacy.mahidol.ac.th )
ข้อควรรู้และระวัง ในการใช้ Antigen Test Kit การใช้งานชุดตรวจโควิด ATK ต้องเลือกชนิดที่มีฉลากระบุว่า “สำหรับใช้ทดสอบด้วยตนเอง” (Home use, home test, self-test) และได้รับการขึ้นทะเบียนจากสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา (อย.) แล้ว หรือซื้อจากร้านขายยาที่มีเภสัชกรแนะนำ ซึ่งชุดตรวจแต่ละยี่ห้อแต่ละแบบมีวิธีการใช้แตกต่างกัน เช่น เก็บตัวอย่างจากโพรงจมูก โพรงหลังจมูก หรือน้ำลาย ก่อนใช้ควรอ่านคำแนะนำที่ให้มาในชุดตรวจให้ละเอียด และทิ้งชุดตรวจหลังจากใช้งานด้วยวิธีที่ถูกต้อง
กรณีได้ผลตรวจเป็นบวก ถือว่าเป็นผู้ที่เข้าข่ายสงสัยว่าติดเชื้อโควิด-19 ดังนั้นต้องปฏิบัติตัวเช่นเดียวกับผู้ติดเชื้อ โดยหลังจากทราบผลให้ทำการแจ้งเจ้าหน้าที่สาธารณสุขใกล้บ้าน เพื่อเข้าสู่ระบบการรักษาตามดุลยพินิจของแพทย์ในสถานพยาบาลอย่างเหมาะสม กักตัวงดออกจากบ้านโดยเด็ดขาด แจ้งคนใกล้ชิดให้ทราบเพื่อประเมินความเสี่ยง เว้นระยะห่างทางสังคม สวมหน้ากากอนามัยตลอดเวลา ที่สำคัญต้องแยกการใช้ห้องน้ำ ของใช้ส่วนตัวต่าง ๆ รวมถึงถุงขยะ
นอกจากนี้ควรล้างมือด้วยสบู่และน้ำบ่อย ๆ หลีกเลี่ยงการสัมผัสกับสัตว์เลี้ยงภายในบ้าน หากสมัครใจแยกกักตัวรักษาอยู่ที่บ้านด้วยวิธี Home isolation ต้องสังเกตอาการของตัวเองทุกวันอย่างสม่ำเสมอ โดยตรวจวัดระดับออกซิเจนปลายนิ้วและวัดไข้ หากมีไข้ควรพักผ่อนให้เพียงพอ ดื่มน้ำสะอาดให้มาก ๆ หากรับประทานยาลดไข้แล้วอาการไม่ดีขึ้น หรือมีอาการอื่นๆ เช่น ไอหนักขึ้น นอนราบไม่ได้ หายใจลำบาก ให้รีบแจ้งเจ้าหน้าที่ของสถานพยาบาลที่รับผิดชอบทันที
ในกรณีทำการตรวจแล้วได้ผลเป็นลบ ไม่ควรวางใจว่าไม่ติดเชื้อ ซึ่งสาเหตุที่ผลเป็นลบสามารถเกิดจาก
เชื้อยังอยู่ในระยะฟักตัว เก็บตัวอย่างผิดวิธี มีปริมาณเชื้อที่โพรงจมูกน้อยเกินไป อย่างไรก็ตามควรปฏิบัติตัวเช่นเดียวกับผู้ติดเชื้อ และทำการตรวจซ้ำอีกใน 3-5 วัน หรือตรวจทันทีถ้าเป็นไปได้ หากมีอาการเกี่ยวกับระบบทางเดินหายใจ เช่น มีน้ำมูก ไอ มีไข้ แต่ผลตรวจยังเป็นลบ ควรต้องป้องกันโรคเช่นเดียวกับคนปกติ
สำหรับชุดตรวจโควิด ATK ที่ใช้แล้ว จัดว่าเป็นขยะติดเชื้อ ต้องใช้ความระมัดระวังในการทิ้ง ควรใส่ถุงแดงอย่างมิดชิด ใช้แอลกอฮอล์ 70% ฉีดพ่นบริเวณปากถุง หรือหากไม่มีถุงแดงให้เขียนบนถุงว่าขยะติดเชื้อและใช้แอลกอฮอล์ฉีดฆ่าเชื้อเช่นเดียวกัน จากนั้นควรแยกทิ้งในถังขยะ ในกรณีมีมีข้อสงสัยที่ไม่แน่ใจสามารถสอบถามข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่สายด่วนกรมควบคุมโรค โทร 1422
สำหรับบ้านที่มีเด็กเล็กๆ และมีการประเมินความเสี่ยงว่าค่อนข้างเสี่ยงติดเชื้อในระดับสูง คุณพ่อคุณแม่อาจจำเป็นต้องใช้ชุดตรวจแบบ ATK ตรวจให้ลูก โดยอธิบายให้ลูกฟังว่าทำไมเราถึงจำเป็นต้องตรวจหาเชื้อด้วยวิธีนี้ ตลอดจนแนะนำวิธีปฏิบัติตัวหากพบว่าลูกติดเชื้อ หากเป็นเด็กเล็กๆ อาจต้องใช้ความพยายามในการตรวจและการพูดคุย เพราะเด็กอาจอยู่ไม่นิ่งควรช่วยกันจับเด็กไว้ให้นิ่งระหว่างการเก็บตัวอย่าง เพื่อป้องกันอันตรายขณะแหย่ไม้ swab เข้าไปในโพรงจมูก ทั้งนี้การที่เด็กๆ รับรู้และเข้าใจถึงความจำเป็นของการตรวจหาเชื้อ และวิธีปฏิบัติตัวอย่างเหมาะสมในกรณีมีความเสี่ยงติดเชื้อสูงจะช่วยเสริมทักษะความฉลาดรอบด้านด้วย Power BQ ในด้าน ความฉลาดต่อการมีสุขภาพที่ดี HQ ได้อีกทางหนึ่งด้วยค่ะ
ขอบคุณข้อมูลอ้างอิงจาก : pharmacy.mahidol.ac.th , ddc.moph.go.th , chulalongkornhospital.go.th
บทความอื่นๆ ที่น่าสนใจ
ทำความรู้จัก!! วัคซีน Pfizer ป้องกันโรคโควิด-19 ในเด็ก
รู้ก่อนป้องกันได้! ปัจจัยเสี่ยงที่ทำให้ เด็กติดโควิดเสียชีวิต คืออะไร?
ผู้เชี่ยวชาญคาด อนาคตโควิดจะกลายเป็น โรคระบาดในเด็กเล็ก
เลี้ยงลูกให้ เก่ง ดี มีสุข ไปกับเรา คลิกติดตามที่