ช่วงวัยเด็กของลูกถือเป็นช่วงเวลาที่ควรสร้างรากฐานที่แข็งแกร่งในทุกด้านของพัฒนาการ และสิ่งที่จะช่วยกระตุ้นส่งเสริมพัฒนาการที่ดีใน 5 ด้านและเหมาะกับลูกมากที่สุดก็คือ “การเล่น” ซึ่งจัดเป็นส่วนสำคัญของชีวิตในวัยเด็กที่จำเป็นอย่างยิ่งสำหรับพัฒนาการ การเรียนรู้ สร้างพฤติกรรม และทักษะ ที่จะทำให้ลูกได้เติบโตอย่างมีรากฐานที่ดี และช่วยกระตุ้นพัฒนาการทั้ง 5 ด้าน อันได้แก่ พัฒนาการด้านสติปัญญา (Cognitive Development) พัฒนาการด้านร่างกาย (Physical Development) พัฒนาการด้านสังคม/ อารมณ์ (Social/ Emotion Development) พัฒนาการด้านภาษา (Language Development) พัฒนาการและทักษะการช่วยเหลือตัวเอง SELF-HELP Development มี กิจกรรม แบบไหนเหมาะสำหรับเจ้าตัวเล็กบ้างมาดูกันค่ะ

30 กิจกรรม เล่นสนุกอยู่กับบ้านง่ายๆ เสริมพัฒนาการลูกน้อยก่อนเข้าเรียน

#กิจกรรมเสริมพัฒนาการด้านสติปัญญา

ช่วยในการการพัฒนาความรู้ความเข้าใจ ให้ลูกได้เรียนรู้ความสัมพันธ์ระหว่างสิ่งต่างๆ กับตนเอง ช่วยกระตุ้นให้ลูกได้คิด เรียนรู้ หาเหตุผล แก้ไขปัญหา และสื่อสาร เช่น

1.ร้องเพลง ร้องเพลงไปกับลูกและกระตุ้นให้ลูกได้ร้องเพลงไปดัวยกัน ไม่ว่าจะเป็นเพลงโปรดหรือเพลงที่เปิดประจำในบ้าน ในที่สุดลูกก็จะจดจำและอาจเริ่มร้องเพลงด้วยตัวเอง กิจกรรมนี้ช่วยส่งเสริมความจำและการคำศัพท์ได้ดีทีเดียวค่ะ

2.ฟังเสียงที่ได้ยินบ่อย ๆ เช่น เสียงน้ำไหล เสียงเคาะประตู เสียงสตาร์ทรถ จะทำให้ลูกเริ่มเข้าใจว่าเสียงเกี่ยวข้องกับสภาพแวดล้อมในชีวิตประจำวันของเขาอย่างไร

3.เล่นตัวอักษร ไม่ว่าจะเป็นบัตรคำ ของเล่นตัวอักษร หนังสือที่เกี่ยวกับตัวอักษร หรือปริศนาตัวอักษรที่จะช่วยให้ลูกจำพยัญชนะได้มากขึ้น

4.ฝึกนับเลข ชวนเจ้าตัวเล็กมาหัดนับเลข 1-10 รอบตัว เช่น นับจำนวนรองเท้า นับกระดุมบนเสื้อ จำนวนสไลด์ที่สนามเด็กเล่น ในไม่ช้าก็จะพบว่าพวกเขากำลังนับทุกอย่างได้แล้ว

5.ฝึกรูปทรงและสี สร้างกิจกรรมรูปทรงและสีด้วยของเล่นที่เป็นรูปทรงและสีต่าง ๆ เช่น การใช้ลูกบอลหลากสี และพูดว่า “ลูกบอลกลมสีฟ้า” เมื่อลูกโตขึ้นอีกนิดเขาก็จะสามารถอธิบายสิ่งของให้คุณพ่อคุณแม่ฟังได้อย่างละเอียดมากกว่าจะระบุแค่อย่างเดียว

6.ถามคำถาม การตั้งคำถามง่าย ๆ เป็นวิธีง่าย ๆ ที่จะกระตุ้นให้เจ้าตัวเล็กได้เรียนรู้ที่จะคิดด้วยตนเอง เช่น “ลูกต้องการใส่กางเกงขาสั้นสีน้ำตาลหรือสีน้ำเงิน” หรือคำถามง่าย ๆ รอบตัว “นั่นอะไร” “นี่อะไร” การถามคำถามจะช่วยให้ลูกเรียนรู้วิธีการหาคำตอบ แก้ปัญหา และรู้จักกับสภาพแวดล้อมรอบตัวได้ดีขึ้น และยังเป็นกิจกรรมที่เชื่อมโยงกับพัฒนาการด้านภาษาที่จะทำให้ลูกรู้จักสร้างประโยคที่จะตอบคำถาม การตั้งคำถามกับลูกจะมีส่วนช่วยปูพื้นฐานทางด้านสติปัญญาและภาษาที่ดีสำหรับอนาคต

7.พากันออกไปเที่ยวที่น่าสนใจ ปัจจุบันมีแหล่งเรียนรู้ที่เหมาะสำหรับเด็กเล็กมากมาย ไม่ว่าจะเป็นห้องสมุด พิพิธภัณฑ์เด็ก ฟาร์ม ที่ท่องเที่ยวเชิงเกษตร ฯลฯ พาลูกออกไปเที่ยวเพื่อที่จะกระตุ้นความอยากรู้อยากเห็น และมอบประสบการณ์การเรียนรู้อย่างเพลิดเพลิน แต่ถ้าในวันที่อยู่บ้า้นคุณแม่อาจจะหาหนังสือภาพท่องเที่ยวมาเปิดให้ลูกดูก็ได้นะคะ

8.เล่นกับของใช้ในบ้าน นอกจากของเล่นเสริมพัฒนาการทั่วไปแล้ว การเล่นกับของใช้ในครัวเรือนก็สร้างความสนุกและการเรียนรู้ให้ลูกได้ไม่น้อย เช่น จับคู่ฝาขนาดต่าง ๆ เข้ากับหม้อที่ใช้ จับคู่ช้อนกับส้อม เป็นต้น

9.เล่นเกม เล่นเกมที่หลากหลายกับลูกเพื่อกระตุ้นการแก้ปัญหาและความคิดสร้างสรรค์ เช่น เล่นจ๊ะเอ๋ เล่นซ่อนแอบ ต่อบล็อก เป็นต้น

#กิจกรรมเสริมพัฒนาการด้านร่างกาย

ทักษะการพัฒนาทางด้านร่างกายเป็นส่วนสำคัญของวัยเด็ก เป็นความสามารถของร่างกายในการทรงตัวและการเคลื่อนไหว โดยการใช้กล้ามเนื้อมัดเล็กมัดใหญ่ รวมถึงมือและตาที่ประสานกันได้ดีในการทำกิจกรรมต่าง ๆ  กิจกรรมที่ช่วยกระตุ้นพัฒนาการด้านนี้จึงควรเน้นไปที่การให้ลูกได้เคลื่อนไหวร่างกาย เช่น

10.เดิน วิ่ง กระโดด ปีนป่าย พาเจ้าตัวเล็กออกไปเดินเล่น วิ่งเหยาะ ๆ สร้างด่านอุปสรรคภายในบ้าน หรือหากมีโอกาสก็พาเจ้าตัวเล็กได้ออกไปใช้พลังในการทำกิจกรรมนอกบ้าน ที่นอกจากจะช่วยเสริมพัฒนาการร่างกายยังทำให้มีสุขภาพร่างกายที่แข็งแรงเพิ่มขึ้นด้วย

11.เล่นกระบะทราย ให้ลูกได้จับ ขยำเล่น เนื้อหยาบ ๆ ของทราย เป็นการช่วยกระตุ้นประสาทสัมผัสของกล้ามเนื้อมัดเล็ก ได้ใช้นิ้ว และฝ่ามือทั้งสองข้างได้ดีมากขึ้น

12.เล่นกับน้ำ เด็ก ๆ กับน้ำเป็นของเล่นที่สนุกคู่กัน สร้างกิจกรรมที่ให้ลูกได้สัมผัสน้ำ เช่น รดน้ำต้นไม้ ล้างรถ เป่าบับเบิ้ล หรืออะไรที่เกี่ยวข้องสบู่และน้ำ ก็คือความสนุกที่เต็มเปี่ยมที่จะทำให้เจ้าตัวเล็กพยายามจะวิ่งไล่จับทั้งนี้ต้องคอยดูแลเรื่องความปลอดภัยเวลาลูกอยู่ใกล้น้ำเสมอด้วยนะคะ

13.สร้างด่านกีดขวาง ด้วยการใช้อุปกรณ์ในบ้านง่าย ๆ อย่างหมอน กล่องลังกระดาษหรือวัตถุอื่น ๆ ที่ทำให้เจ้าตัวเล็กได้ปีนข้าม วิ่งไปมา

14.เล่นลูกบอล ช่วยกระตุ้นให้เจ้าตัวเล็กได้เตะ ได้วิ่ง ได้จับ ได้ขว้าง เป็นกิจกรรมสนุกที่ช่วยเสริมได้ทั้งกล้ามเนื้อมัดเล็กและมัดใหญ่

15.เปิดเพลงเต้นรำ เสียงเพลงที่เป็นจังหวะจะช่วยให้เจ้าตัวเล็กได้ขยับร่างกายเคลื่อนไหวที่ช่วยกระตุ้นพัฒนาการทางร่างกายได้ดี

16.ระบายสี วาดภาพ ทำศิลปะ ให้ลูกได้ใช้มือหยิบจับดินสอ จับชอล์ก มีส่วนช่วยฝึกฝนการใช้กล้ามเนื้อมัดเล็กของลูก นอกจากนี้ศิลปะยังเป็นกิจกรรมสร้างสรรค์ ช่วยเสริมจินตนาการ เป็นทางออกสำหรับการแสดงออกทางอารมณ์ รวมถึงมีส่วนช่วยเสริมพัฒนาการในด้านสติปัญญาอีกด้วย

17.ให้ลูกได้ช่วยเหลือตัวเองในกิจวัตรประจำวัน เช่น แปรงฟัน แต่งตัว ติดกระดุม ล้างมือ เป็นต้น

#กิจกรรมเสริมพัฒนาการด้านสังคม/ อารมณ์

เด็ก ๆ เต็มไปด้วยอารมณ์ความรู้สึกที่ยิ่งใหญ่ กิจกรรมที่ส่งเสริมพัฒนาการในด้านนี้จะช่วยให้ลูกได้รู้จักปรับพฤติกรรมและอารมณ์ตัวเอง สามารถสร้างสัมพันธ์กับเด็กคนอื่น ๆ และผู้ใหญ่รอบตัว เข้าใจผู้อื่น และเป็นปัจจัยในการช่วยพัฒนาทักษะชีวิตที่สำคัญ เช่น

18.เล่มเกมเป็นกลุ่ม ส่งเสริมการพัฒนาสังคมของลูกโดยให้ลูกเล่มเกมที่ต้องผลัดกันเล่น แบ่งปัน และร่วมมือ เช่น playgroup บอร์ดเกมที่เหมาะกับวัยของลูก หรือกีฬาแข่งขันกลางแจ้งเพื่อความสนุกและสอนลูกให้รู้จักกฏกติกาการเล่น น้ำใจนักกีฬา

19.บทบาทสมมุติ การส่งเสริมให้เด็ก ๆ มีส่วนร่วมในการสวมบทบาทสมมุติ ช่วยส่งเสริมพัฒนาการทางสังคมและอารมณ์ได้เป็นอย่างดี เพราะต้องใช้การสื่อสารทั้งคำพูดและท่าทาง และยังช่วยกระตุ้นจินตนาการให้ลูกในระหว่างเล่นสวมบทบาท รวมถึงการเสริมสร้างทักษะภาษา ชุดคำศัพท์อีกหลากหลาย และให้เด็ก ๆ ได้เรียนรู้การเล่นละครร่วมกันกันเป็นกลุ่ม

#กิจกรรมเสริมพัฒนาการด้านภาษา

การพัฒนาภาษาให้กับเจ้าตัวเล็กเริ่มต้นได้จากการใช้ภาษาและการสื่อสารกับลูก เพื่อเสริมสร้างทักษะการฟังและทำความเข้าใจ ด้วยกิจกรรมง่าย ๆ และสนุกกระตุ้นให้เด็ก ๆ มั่นใจในขณะใช้คำพูดได้ เช่น

20.ร้องเพลงกับลูก ฝึกพัฒนาการทางด้านภาษาให้กับลูกผ่านการร้องเพลงง่าย ๆ สั้น ๆ ร้องซ้ำ ๆ วนไปเพื่อให้ลูกหัดออกเสียงคำและจดจำคำศัพท์ได้ เช่น เพลงชาติ (เพลงชาติไทย) เพลงช้าง ฯลฯ และเสียงเพลงยังทำให้เด็ก ๆ มีความสุขอีกด้วย

21.เล่นเกมฮัลโหล ให้โทรศัพท์ของเล่นเป็นส่วนหนึ่งในกิจกรรมนี้ คุณแม่อาจจะแสร้งว่ากำลังโทรหาลูก กระตุ้นให้ลูกยกหูรับสาย สอนวิธีพูดว่า ‘สวัสดี’ เมื่อลูกรับโทรศัพท์ การทำกิจกรรมนี้เป็นประจำจะช่วยให้ลูกพัฒนาทักษะการพูดแถมยังรู้จักมารยาททางโทรศัพท์ที่ดีอีกด้วยนะ

22.เล่นเกมเรียกชื่อ คุณแม่ลองชี้ไปที่วัตถุต่าง ๆ ในบ้านและขอให้ลูกลองเรียกชื่อสิ่งของเหล่านั้น คุณแม่สามารถช่วยได้จนกว่าลูกจะเริ่มพูดคำศัพท์นั้นออกมา นี่เป็นวิธีง่าย ๆ ในการกระตุ้นพัฒนาการด้านภาษา และเกมนี้สามารถเล่นได้ทุกที่ทั้งในบ้าน ในสวนสาธารณะ หรือแม้แต่ในซูเปอร์มาร์เก็ต

23.อ่านหนังสือกับลูก การอ่านหนังสือด้วยกันทุกคืนเป็นวิธีที่ยอดเยี่ยมในการกระตุ้นให้ลูกได้รู้จักกับคำศัพท์ต่าง ๆ ได้มากขึ้น สำหรับเจ้าตัวเล็กการอ่านหนังสือที่มีคำศัพท์ง่าย ๆ พร้อมรูปภาพ ในขณะที่อ่านคุณแม่ลองชี้ไปที่ภาพในหนังสือ ถามคำถามที่เกี่ยวข้องกับเรื่องราว ชวนให้ลูกบอกว่าคืออะไร สิ่งนี้สามารถช่วยกระตุ้นพัฒนาการด้านภาษาของลูกให้ดีขึ้นได้

24.เล่นหุ่นนิ้วหรือตุ๊กตา ใช้หุ่นเชิดเพื่อพูดคุยกับลูก เป็นวิธีกระตุ้นให้เจ้าตัวเล็กสนทนาตอบโต้ได้ง่าย ๆ แถมเวลาเล่นเด็กจะรู้สึกสนุกด้วย

25.จับคู่ตัวอักษร ใช้บัตรคำหรือแฟลชการ์ดเพื่อให้ลูกได้ลองจับคู่รูปภาพกับตัวอักษร ด้วยวิธีนี้จะทำให้ลูกรู้จักพยัญชนะ การออกเสียงตัวอักษรกับวัตถุ และความสามารถในการสะกดอย่างถูกต้องตามมา

#กิจกรรมเสริมพัฒนาการและทักษะการช่วยเหลือตัวเอง

กิจกรรมที่ฝึกให้ลูกได้ช่วยเหลือตนเอง มีอิสระที่จะทำสิ่งต่าง ๆ จะทำให้เด็ก ๆ มีความมั่นใจ มีความกล้าที่การลองสิ่งใหม่ ๆ และสร้างความภาคภูมิใจในตนเอง เช่น

26.ให้ลองกินอาหารด้วยตัวเอง ปล่อยให้ลูกมีความเป็นอิสระมากที่สุดในช่วงเวลาอาหาร กระตุ้นให้เด็ก ๆ ได้ลองใช้มือ ใช้ช้อนส้อม กินด้วยตัวเอง ส่วนคุณพ่อคุณแม่ก็ให้กำลังใจอยู่ข้าง ๆ

27.แต่งตัวด้วยตัวเอง กระตุ้นให้ลูกได้หยิบเสื้อผ้ามาใส่ด้วยตัวเอง คุณแม่เพียงแค่ให้ความช่วยเหลือน้อยที่สุด อาจจะเริ่มต้นจากการใส่ถุงเท้าถอดถุงเท้า หรือช่วยในขั้นตอนที่ยากขึ้น เช่น การรูดซิปหรือติดกระดุม

28.ปัสสาวะด้วยตัวเอง กระตุ้นให้ลูกเรียนรู้ที่จะใช้ห้องน้ำเพื่อปัสสาวะที่โถ จัดการถอดกางเกงขึ้นและลง และล้างมือหลังทำธุระเสร็จเองได้

29.ทำกิจวัตรประจำวันด้วยตัวเอง กระตุ้นให้เด็ก ๆ ดูแลกิจวัตรด้านสุขอนามัยในชีวิตประจำวัน เช่น อาบน้ำ แปรงฟัน หวีผม เป็นต้น

30.ช่วยทำงานบ้าน ชวนให้ลูกมาช่วยทำงานบ้านทุกวัน รับผิดชอบงานบ้านเล็ก ๆ น้อย ๆ เช่น เก็บของเล่น จัดโต๊ะอาหาร ล้างจาน ฯลฯ เด็กที่มีส่วนร่วมในการทำงานบ้านก่อนอายุ 4 ขวบ จะมีแนวโน้มที่จะมีความรับผิดชอบ ดูแลตัวเองได้ดีมากกว่าเด็กที่ไม่มีประสบการณ์ในการช่วยเหลือตัวเอง

เป็นอย่างไรกันบ้าง กับกิจกรรมที่ทีมแม่ ABK ได้คัดสรรมาให้คุณพ่อคุณแม่ได้นำมากระตุ้นสร้างพัฒนาการดี ๆ ให้กับเจ้าตัวเล็ก อย่าให้ช่วงวัยเด็กที่สำคัญของลูกปล่อยผ่านไป ลองหาเวลาที่จะทำกิจกรรมร่วมกับลูกทำกันนะคะ.

ขอบคุณข้อมูลอ้างอิงจาก :www.friendshipcircle.org, www.stayathomeeducator.com, www.babycenter.com, www.living.thebump.com, www.parenting.firstcry.com, www.childcare.extension.org