ทำไม ต้นไม้ฟอกอากาศ ถึงมีความสามารถในการดูดซับฝุ่นละออง PM 2.5 ได้? จะช่วยลดสารพิษได้จริงหรือ? และมีต้นไม้ชนิดไหนบ้างที่ควรปลูกเพื่อลดฝุ่น?
ต้นไม้ฟอกอากาศ ช่วยดูดฝุ่น-ลดสารพิษ ได้จริงหรือ? ในช่วงนี้ที่ค่าฝุ่น PM 2.5 สูง นอกจากการหลีกเลี่ยงการทำกิจกรรมนอกบ้าน การใช้เครื่องกรองอากาศ การใช้ผ้าปิดจมูกแล้ว การปลูกต้นไม้ก็เป็นอีกวิธี 1 ที่จะช่วยให้ฝุ่น PM 2.5 ลดลงได้
กรมอนามัยแนะวิธีเลี่ยงฝุ่น PM 2.5 ปลูกต้นไม้ก็ช่วยลดฝุ่นได้ ดร.สาธิต ปิตุเตชะ รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงสาธารณสุข เปิดเผยว่า จากสถานการณ์หมอกควันในเขตพื้นที่กรุงเทพมหานครหลายจุดมีค่าฝุ่นละอองเกินค่ามาตรฐาน กระทรวงสาธารณสุข จึงมีความห่วงใยประชาชน เนื่องจากคุณภาพอากาศโดยรวมอยู่ในระดับปานกลางถึงมีผลกระทบต่อสุขภาพ ประชาชนอาจสูดดมเข้าสู่ร่างกายโดยไม่รู้ตัว โดยเฉพาะกลุ่มที่มีความเสี่ยงเจ็บป่วยได้ง่าย เช่น ผู้สูงอายุ เด็ก หญิงตั้งครรภ์ รวมทั้งผู้ที่มีโรคประจำตัว การปฏิบัติตัวที่สำคัญ คือ หลีกเลี่ยงการออกนอกสถานที่รวมทั้งทำกิจกรรมกลางแจ้ง โดยเฉพาะกลุ่มเสี่ยงข้างต้น ควรพักผ่อนอยู่ในบ้าน ปิดประตูหน้าต่างให้มิดชิด เตรียมยาและอุปกรณ์ที่จำเป็นให้พร้อมงดเว้นการสูบบุหรี่ เผาหญ้า ต้นไม้ หรือขยะต่าง ๆ หลีกเลี่ยงกิจกรรมการใช้แรงมาก เช่น การออกกำลังกายในที่โล่งแจ้ง เนื่องจากจะเพิ่มการหายใจเอาอากาศเข้าสู่ร่างกาย 10-20 เท่าตัว ใช้หน้ากากอนามัยปิดปากและจมูก จะทำให้ห่างไกลจากมลพิษทางอากาศได้
นอกจากนี้ นพ.ดนัย ธีวันดา รองอธิบดีกรมอนามัย กล่าวว่าทางกรมอนามัยได้รวบรวมไม้ประดับที่เป็นตัวช่วยในการดักจับสารพิษได้บางส่วน ถือเป็นตัวเสริมที่ทำร่วมกับมาตรการป้องกันฝุ่นละอองอื่นได้ดี เพราะไม้ประดับหลายชนิด สามารถดูดสารพิษในสิ่งแวดล้อมได้ โดยไม้ประดับจะดึงดูดจุลินทรีย์ให้มาอยู่บนหรือรอบๆ ราก และย่อยสลายโครงสร้างอินทรีย์สารที่ซับซ้อนได้ อีกทั้งใบของต้นไม้ยังสามารถดูดซับสารอินทรีย์ที่เป็นก๊าซและย่อยหรือถ่ายโอนของเสียไปยังรากเพื่อใช้เป็นอาหารสำหรับจุลินทรีย์
ต้นไม้กันฝุ่น ขอบคุณภาพจาก : บ้านและสวน การปลูกต้นไม้ดักฝุ่น ดักจับสารพิษในอากาศ และสามารถป้องกันฝุ่นละอองได้ เพราะส่วนต่างๆ ของต้นไม้ โดยเฉพาะใบสามารถช่วยดักฝุ่นได้ดี ซึ่งฝุ่นละอองที่ลอยอยู่บนอากาศจะผ่านต้นไม้ติดค้างอยู่บนผิวใบ โดยเฉพาะพืชตระกูลสน จะช่วยดักจับฝุ่นได้ เพราะโครงสร้างของใบมีความละเอียดซับซ้อน แต่หากเป็นไม้เลื้อยจะดักจับฝุ่นได้มากกว่าไม้อื่น เพราะมีพื้นผิวใบมากกว่าต้นไม้อื่น ด้วยลักษณะใบที่เรียวเล็ก ชื้น หยาบ มีขน หรือผิวใบที่เหนียวจะทำให้ฝุ่นเกาะติดใบได้ดี ส่วนลำต้น กิ่งก้านที่มีโครงสร้างพันกันอย่างสลับซ้บซ้อนมีส่วนช่วยดักจับฝุ่นได้เช่นกัน อาทิ ไทรเกาหลี คริสติน่า โมกตะขบ การเวก พวงครามออสเตรเลีย อโศกอินเดีย และสนฉัตร แต่ไม่ควรปลูกไม้ผลัดใบ เพราะบางช่วงไม่มีใบดักฝุ่น ก่อนปลูกจึงต้องเลือกชนิดต้นไม้ให้เหมาะสมกับสภาพหรือบริเวณที่จะปลูก
อยู่ในบ้านหรืออาคารก็เจอฝุ่นได้ จากการศึกษาวิจัยของ ผศ.ดร.สิริลักษณ์ เจียรากร นักวิชาการศูนย์วิจัยมลพิษอากาศในอาคาร มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรี กับ ดร.ประพัทธ์ พงษ์เกียรติกุล อาจารย์ประจำภาควิชาวิศวกรรมสิ่งแวดล้อม คณะวิศวกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรี เพื่อศึกษามลพิษอากาศในอาคาร เมื่อปี 2554 พบว่าจากการเก็บตัวอย่างอากาศภายในอาคารที่ติดเครื่องปรับอากาศ มีมลพิษที่เป็นอันตรายไม่น้อยกว่ามลพิษภายนอกอาคาร โดยเฉพาะคนในเมืองใช้ชีวิตอยู่ภายในอาคารที่มีเครื่องปรับอากาศประมาณ 20 ชั่วโมงต่อวัน จากการใช้รถปรับอากาศ ห้องทำงาน ห้องนอน ห้างสรรพสินค้า เป็นต้น ซึ่งคุณภาพอากาศในอาคาร เป็นภัยเงียบที่แฝงอยู่ในชีวิตประจำวัน ทำให้เกิดปัญหาสุขภาพโดยไม่รู้ตัว
งานวิจัยชิ้นนี้ได้ตรวจวัดมลพิษที่เกิดจากการใช้เครื่องถ่ายเอกสาร และเครื่องพิมพ์ภายในอาคารสำนักงาน พบสารระเหย ได้แก่ เบนซิน โทลูอีน และโอโซน โดยตรวจพบปริมาณที่มีค่าเกินกว่าเกณฑ์มาตรฐานสากล ส่งผลกระทบต่อระบบทางเดินหายใจ มีอาการแสบจมูก ระคายเคืองในเยื่อบุทางเดินหายใจ และอาจทำให้เกิดผื่นแพ้ที่ผิวหนัง เนื่องจากขณะที่ถ่ายเอกสารหรือสั่งพิมพ์นั้น สารที่เป็นองค์ประกอบในผงหมึกเมื่อถูกความร้อนจะระเหยเป็นไอ สารระเหยในผงหมึกดังกล่าวนี้จัดเป็นสารก่อมะเร็ง นอกจากนี้ ยังพบฝุ่นละอองขนาดเล็กต่ำกว่า 2.5 ไมโคร หรือ PM 2.5 ฟุ้งกระจายออกมาในขณะพิมพ์ และเข้าสู่ถุงลมในปอดได้ง่าย เพราะเป็นฝุ่นระดับอนุภาคที่ร่างกายไม่สามารถกำจัดได้ด้วยการจามเหมือนฝุ่นขนาดใหญ่ ทำให้เป็นโรคภูมิแพ้ เป็นหวัดไม่หาย ไซนัสเรื้อรัง
9 ต้นไม้ฟอกอากาศ และไม้ประดับลดฝุ่นในอาคาร เฟิร์นบอสตัน เฟิร์นบอสตัน เป็นไม้ประดับที่ช่วยทำความสะอาดให้แก่อากาศภายในได้ดีชนิดหนึ่ง เป็น ต้นไม้ฟอกอากาศ ที่สามารถกันฝุ่น-ดูดสารพิษได้มาก โดยเฉพาะสารจำพวกฟอร์มาดีไฮด์ และยังช่วยเพิ่มความชุ่มชื้นให้แก่อาคารภายในอาคารได้เป็นอย่างดี
เขียวหมื่นปี ไม้ในตระกูลนี้คนไทยส่วนใหญ่มักจะรู้จักกันในชื่อว่านมงคลที่มีสรรพคุณต่างๆ กันตามความเชื่อถือ เช่น ว่านเขียวพันปี, ว่านเขียวหมื่นปี เชื่อว่าจะทำให้ผู้ปลูกเลี้ยงมีอายุยืนนาน ว่านกวักทองคำ เชื่อว่าจะทำให้ค้าขายดีสามารถกวักสิ่งดีๆ ให้มาหาได้ ว่านเงินเต็มบ้าน เชื่อว่าจะทำให้ร่ำรวยเงินตราไม่รู้จบ เขียวหมื่นปีมีคุณสมบัติในการดูดสารพิษในระดับปานกลาง แต่มีอัตราการคายความชื้นสูง และมีประสิทธิภาพสูงในการดูดสารพิษจำพวก ฟอร์มัลดีไฮด์ จึงเหมาะที่นำไปปลูกเป็นไม้ประดับสำหรับดูดสารพิษอีกชนิดหนึ่ง
ยางอินเดีย ในบรรดาต้นไม้ขนาดใหญ่ด้วยกันแล้ว ยางอินเดียเป็นไม้ประดับภายในอาคารที่น่าสนใจ เพราะเจริญเติบโตได้ดีถึงแม้จะมีแสงน้อย ปลูกง่าย ทนทาน ต้องการน้ำไม่มาก แต่ในทางตรงกันข้ามกลับเป็นพืชที่คายความชื้นได้มาก และที่สำคัญเป็นพืชที่สามารถดูดสารพิษช่วยฟอกอากาศภายในบ้านและสำนักงานได้อย่างดีเยี่ยม
เดหลี เดหลี เป็นไม้ที่คายความชื้นสูง ในขณะที่มีความสามารถสูงในการดูดสารพิษและลดฝุ่นภายในอาคาร ดหลีสามารถดูดสารพิษจำพวกแอลกอฮอล์ อาซีโตน ไตรคลอไรเอทีรีน เบนซีนและฟอร์มาดีไฮด์ และสามารถดูดได้ในปริมาณมาก จึงไม่ควรลืมที่จะปลูกเดหลีเป็น ต้นไม้ฟอกอากาศ ไว้ภายในอาคารสำนักงานหรือภายในบ้านเรือน
ลิ้นมังกร ถึงแม้คุณสมบัติในการดูดสารพิษของลิ้นมังกรจะไม่มากนัก แต่คุณสมบัติเด่นของลิ้นมังกรอยู่ที่เป็นพืชที่คายออกซิเจนออกมาตอนกลางคืนและดูดคาร์บอนไดออกไซด์เข้าไป จึงเหมาะที่จะปลูกไว้ในห้องนอน
ไอวี่ ไม้เลื้อยเนื้ออ่อนขนาดเล็ก ไม้ประดับที่นิยมนำมาปลูกเลี้ยงภายในอาคาร ใบมีความสวยงามต่างกันไปมากมายหลายสายพันธุ์ เหมาะจะปลูกเป็นไม้กระถางหรือไม้แขวน มีประสิทธิภาพสูงในการลดมลพิษในอากาศ โดยเฉพาะฟอร์มาลดีไฮด์
พลูด่าง พลูด่าง เป็นเหมือนเครื่องกรองอากาศชั้นดี เพราะสามารถฟอกอากาศได้ ช่วยลดปริมาณเบนซินและสารละลายไตรคลอโรเอทิลีนที่ปนในอากาศ และมีคุณสมบัติในการปล่อยคว
ฟิโลหูช้าง มีประสิทธิภาพในการคายความชื้นสูงเนื่องจากมีขนาดใบใหญ่จึงเหมาะที่จะไว้ในพื้นที่ที่เปิดเครื่องปรับอากาศเป็นเวลานาน ๆ เช่นในสำนักงาน และมีอัตราการดูดสารพิษปานกลาง
เสน่ห์จันทร์แดง เป็นไม้ประดับที่มีความสามารถในการดูดสารพิษในอากาศได้ปานกลาง โดยเฉพาะสารพิษจำพวกแอมโมเนีย
ต้นไม้ฟอกอากาศ ก็เหมือนเครื่องฟอกอากาศธรรมชาติที่ราคาไม่แพงและยังดูแลไม่ยาก หากทุกบ้านช่วยกันปลูกต้นไม้คนละต้น 2 ต้น เมื่อมีต้นไม้เยอะขึ้นก็จะช่วยลดฝุ่น PM 2.5 ได้ไม่มากก็น้อยค่ะ
ขอบคุณข้อมูลจาก : สสส., www.panmai.com, บ้านและสวน, mgronline.com
