ไขข้อสงสัย ฟ้าทะลายโจร คนท้อง กินได้ไหม? ยานี้ ใช้ต้าน หรือ ป้องกัน โควิดได้จริงหรือ? อ่านข้อเท็จจริงยาฟ้าทะลายโจรกับโควิด-19 พร้อมสรรพคุณ วิธีทาน ปริมาณ และข้อห้าม สำหรับคนท้องได้ที่นี่

ฟ้าทะลายโจร คนท้อง กินได้ไหม? ต้านโควิดได้จริงหรือ?

อาการเจ็บป่วยแทรกซ้อนระหว่างตั้งครรภ์สามารถเกิดขึ้นได้เสมอ บางครั้งอาการเจ็บป่วยก็เล็ก ๆ น้อย ๆ เช่น ปวดหัว ตัวร้อน เป็นหวัด ไอเจ็บคอเบา ๆ ซึ่งไม่ว่าอาการเจ็บป่วยนั้นจะมากหรือน้อย สิ่งหนึ่งที่คนท้องมักกังวลคือสามารถทานยาเพื่อรักษา หรือบรรเทาอาการให้หายและดีขึ้นได้หรือไม่ การใช้ยาจะปลอดภัยกับลูกในครรภ์หรือเปล่า และแน่นอนว่าแม่ท้องส่วนมากเลี่ยงที่จะทานยาแผนปัจจุบัน แล้วหันไปทานยาสมุนไพร เพราะเชื่อว่าน่าจะปลอดภัยกับสุขภาพตอนท้อง

สำหรับยาสมุนไพรไทยที่ใช้ทานเพื่อบรรเทาอาการเจ็บป่วยเล็ก ๆ น้อย ๆ ได้ ที่เรามักจะได้ยินกันบ่อย ๆ ก็คือ ฟ้าทะลายโจร ซึ่งในปัจจุบัน สมุนไพรชนิดนี้ เป็นที่ร่ำลือกันว่าสามารถต้านและป้องกันโรคโควิด-19 ที่กำลังระบาดในทั่วทุกวัย ไม่เว้นแม้แต่กับเด็กและคนท้อง!! ดังนั้น ทีมแม่ ABK ขอรวบรวมข้อมูลเกี่ยวกับ ฟ้าทะลายโจร คนท้อง กินได้หรือไม่? มาฝากกันค่ะ

ทำความรู้จัก ยาฟ้าทะลายโจร

ตามศาสตร์การแพทย์แผนไทย “ฟ้าทะลายโจร” จัดเป็นสมุนไพรที่มีรสขม อยู่ในกลุ่มยาเย็น มีสรรพคุณทางการแพทย์แผนไทย ใช้บรรเทาอาการไข้หวัด แก้ไอและเจ็บคอ เป็นสมุนไพรที่ได้ถูกบรรจุอยู่ในบัญชียาหลักแห่งชาติ พ.ศ. 2542 (บัญชียาจากสมุนไพร) กระทรวงสาธารณสุข ในรูปแบบยาเดี่ยว

ตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน ได้มีการศึกษาวิจัยเกี่ยวสมุนไพรฟ้าทะลายโจรกันอย่างแพร่หลาย มีข้อมูลสนับสนุนจากงานวิจัยทางคลินิก พบว่า สมุนไพรฟ้าทะลายโจรมีส่วนช่วยรักษาอาการของโรคติดเชื้อเฉียบพลันของระบบทางเดินหายใจ (acute respiratory tract infection) เช่น อาการไอ อาการเจ็บคอได้ดี ในปี พ.ศ.2555 ได้มีข้อมูลงานวิจัย จากผู้ป่วยจำนวน 807 คน พบว่าผลิตภัณฑ์สารสกัดจากฟ้าทะลายโจรร่วมกับสมุนไพรอื่น ๆ ขนาดรับประทาน 31.5-200 มิลลิกรัม/วัน รับประทานเป็นเวลา 3-10 วัน มีผลช่วยลดความถี่และความรุนแรงของอาการไอเนื่องจากไข้หวัด (common cold) และอาการอักเสบของระบบทางเดินหายใจส่วนบนได้

ในมุมมองการเกิดโรคหรืออาการตามศาสตร์การแพทย์แผนไทยนั้น อาการไข้ ไอ เจ็บคอ เป็นอิทธิพลของธาตุไฟที่เพิ่มปริมาณสูงขึ้น ทำให้เกิดอาการดังกล่าว เราจึงสามารถใช้สมุนไพรฤทธิ์เย็น (สมุนไพรฟ้าทะลายโจร) เพื่อใช้ในการรักษาอาการที่ส่งผลมาจากอิทธิพลของไฟที่เพิ่มขึ้นได้ พูดง่าย ๆ คือ ใช้ความเย็น ปรับหรือลดปริมาณความร้อนในร่างกายให้สมดุลนั่นเอง แต่หากใช้ในปริมาณเกินความจำเป็นก็อาจส่งผลทำให้ ร่างกายมีปริมาณความเย็นเกินไป ส่งผลทำให้เกิดอาการไม่พึงประสงค์ตามมาได้ เช่น อาการชาต่างร่างกาย แขน-ขาอ่อนแรง ท้องอืดท้องเฟ้อ ท้องเสีย หรือผื่นแพ้ตามร่างกาย เป็นต้น

สรรพคุณของฟ้าทะลายโจร

ฟ้าทะลายโจรมีสรรพคุณเป็นยา  โดยสรรพคุณหลักๆ ของฟ้าทะลายโจรสามารถแยกได้ 4 สรรพคุณเด่น ดังนี้…

1. องค์การอนามัยโลก (WHO) ได้รับรองว่า ฟ้าทะลายโจร เป็นสมุนไพรที่ช่วยบรรเทาอาการหวัดได้ เนื่องจากมีฤทธิ์ในการสร้างภูมิคุ้มกันให้ร่างกาย ในคนที่เป็นหวัด หรือมักมีอาการร้อนในบ่อยๆ หากรับประทานฟ้าทะลายโจร จะสามารถช่วยกระตุ้นภูมิคุ้มกันให้ดีขึ้น อาการหวัด และอาการร้อนในก็บรรเทาลง
2. ระงับอาการอักเสบ เช่น อาการไอ เจ็บคอ คออักเสบ ต่อมทอนซิล หลอดลมอักเสบ ขับเสมหะ รักษาโรคผิวหนังฝี ฯลฯ
3. แก้อาการติดเชื้อ เช่น ท้องเสีย กระเพาะ หรือลำไส้อักเสบ
4. ช่วยให้เจริญอาหาร ใครที่ทานข้าวได้น้อย รู้สึกเบื่ออาหาร ทานอะไรไม่ค่อยลง หากทานฟ้าทะลายโจรจะช่วยให้ทานข้าวได้มากขึ้น เหตุที่ฟ้าทะลายโจรช่วยให้เจริญอาหารก็เพราะมีฤทธิ์เป็นยาขม

ขนาดและวิธีใช้

• รับประทานครั้งละ 500 มิลลิกรัม – 2 กรัม วันละ 4 ครั้ง หลังอาหารและก่อนนอน

ข้อห้ามใช้

• ห้ามใช้ ในผู้ที่มีอาการแพ้ ฟ้าทะลายโจร
• ห้ามใช้ ในหญิงตั้งครรภ์และให้นมบุตร
• ควรระวังการใช้ร่วมกับสารกันเลือดเป็นลิ่ม (anticoagulants) และยาต้านการจับตัวของเกล็ดเลือด (antiplatelets)
• ควรระวังการใช้ร่วมกับยาลดความดันเลือดเพราะอาจเสริมฤทธิ์กันได้
• ห้ามใช้กับผู้ที่เป็นโรคตับ โรคไต
• ควรระวังการใช้ร่วมกับยาที่กระบวนการเมแทบอลิซึม ผ่านเอนไซม์ Cytochrome P450 (CYP) เนื่องจากฟ้าทะลายโจรมีฤทธิ์ยับยั้งเอนไซม์ CYP1A2, CYP2C9 และCYP3A4

Good to know… “หากทานยาสมุนไพรฟ้าทะลายโจรติดต่อกัน 3 วัน แล้วไม่หาย หรือมีอาการรุนแรงขึ้นระหว่างใช้ยา ควรหยุดการใช้ยา และไปพบแพทย์ทันที”

ทำไม ฟ้าทะลายโจร คนท้อง ห้ามกิน!!

หากสังเกตดูให้ดีเวลาที่ซื้อยาสมุนไพรมาใช้ เรามักจะพบว่าที่ข้างกล่องจะระบุเสมอว่ายาชนิดนั้น ๆ ใครทานได้ และใครไม่ควรทาน รวมทั้งวิธีการทานยาเพื่อรักษาโรคตามอายุ ตามขนาดยา ซึ่งยาสมุนไพรฟ้าทะลายโจรจะระบุไว้ข้างกล่องเลยว่าสตรีมาครรภ์ห้ามรับประทาน สงสัยกันไหมคะว่าทำไมคนท้องห้ามทาน ทั้งๆ ที่ก็เป็นยาสมุนไพร นั่นก็เพราะว่า มีการศึกษาในหนูทดลองพบว่าน้ำต้มฟ้าทะลายโจรมีผลทำให้หนูแท้งได้  และห้ามใช้ในการบรรเทาอาการไข้หรือเจ็บคอจาการติดเชื้อแบคทีเรีย Streptococcus group A  ซึ่งมีอาการรุนแรง การติดเชื้อแบคทีเรียกลุ่มนี้อาจทำให้เกิดภาวะแทรกซ้อนตามมา เช่น  ไข้รูห์มาติค  โรคหัวใจรูห์มาติค และไตอักเสบ จึงห้ามใช้ยาสมุนไพรในสตรีตั้งครรภ์และให้นมบุตร 

อ้างอิงจาก นพ.ณัฐวุฒิ ประเสริฐสิริพงศ์ รองอธิบดีกรมพัฒนาการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก กระทรวงสาธารณสุข ได้กล่าวถึงผู้ใช้ยาฟ้าทะลายโจรแล้วทำให้เกิดอาการข้างเคียงจากการใช้ยา อาทิ ภาวะช็อก (Anaphylactic Shock) ผื่นภูมิแพ้ (Anaphylactic Reaction) ภาวะตอบสนองของภูมิคุ้มกันไวเกิน (Hypersensitivity) ที่พบว่าเกิดขึ้นค่อนข้างรุนแรงต่อเนื่องกัน  ซึ่งคุณนพ.ณัฐวุฒิ ไม่แนะนำให้คนท้องทานยาฟ้าทะลายโจร

ข้อเท็จจริง ฟ้าทะลายโจร ใช้ต้านโควิดได้จริงหรือ?

พญ.อัมพร เบญจพลพิทักษ์ อธิบดีกรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก กล่าวถึงกรณีประเด็นฟ้าทะลายโจรป้องกันโควิด19 หรือรักษาผู้ป่วยโควิดได้หรือไม่ ว่า จริง ๆ เรื่องนี้มีการศึกษาในระดับนานาชาติ ทั้งจีน อินเดีย พบว่า ฟ้าทะลายโจรมีสารสำคัญแอนโดรกราโฟไลด์(Andrographolide) ซึ่งในหลอดทดลองมีฤทธิ์ต้านไวรัสได้อย่างน่าสนใจ โดยปีที่ผ่านมาทางกรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ได้ทำการทดลองว่า เมื่อมาอยู่ในเซลล์ร่างกายจะป้องกันโคโรนาไวรัสได้หรือไม่ ปรากฏว่า ไม่สามารถป้องกันไวรัสเข้าสู่เซลล์ได้ ดังนั้น จึงจำเป็นต้องฉีดวัคซีนโควิด และต้องมีมาตรการป้องกันโรคเช่นเดิม

เมื่อป้องกันไม่ได้จะทำอย่างไรในแง่ของการศึกษาฟ้าทะลายโจรนั้น พบว่า สารแอนโดรกราโฟไลด์ในฟ้าทะลายโจรมีฤทธิ์ฆ่าไวรัสในหลอดทดลอง และยังฆ่าเชื้อแบคทีเรียบางตัว อีกทั้ง ฟ้าทะลายโจรยังเป็นยาลดไข้ที่ดี โดยได้ใช้เป็นยาในบัญชียาหลักในการลดไข้ตั้งแต่ปี 2559 นอกจากนี้ ยังค้นพบว่า ในโควิด19 มีภาวการณ์อักเสบ จึงพบว่าฟ้าทะลายโจรลดการอักเสบ และส่งเสริมภูมิคุ้มกันได้ ดังนั้น กรมการแพทย์แผนไทยฯ ได้รับความร่วมมือจากหลายรพ.ในการศึกษาวิจัย 9 รพ. มีผู้ป่วยจำนวน 304 ราย ซึ่งเป็นผู้ป่วยอาการน้อยให้รับประทานยาฟ้าทะลายโจรในขนาด 180 มิลลิกรัมต่อวัน วันละ 3 ครั้ง เป็นเวลา 5 วัน ซึ่งพบว่าผู้ป่วยอาการดีขึ้น โดยไม่พบผลข้างเคียงรุนแรง อาจมีเวียนศีรษะ หน้ามืด หรือถ่ายเหลว แต่ไม่มาก จึงคิดว่าน่าจะเป็นทางเลือกในการใช้ในผู้ป่วยที่มีอาการไม่รุนแรง ขณะเดียวกันได้ขยายการใช้ยานี้ในรพ.สนาม โดยรพ.ธรรมศาสตร์ได้นำไปใช้ เมื่อมีความก้าวหน้าจะเผยแพร่ต่อไป

พญ.อัมพร กล่าวถึงการใช้ฟ้าทะลายโจรเพื่อเสริมภูมิคุ้มกัน ว่า เป็นข้อแนะนำได้ในระดับหนึ่ง แต่ต้องรับประทานฟ้าทะลายโจรประมาณ 20 มิลลิกรัมต่อวัน ติดต่อกันไม่เกิน 5 วัน หยุด 2 วัน ต่อเนื่องไม่เกิน 3 เดือน ซึ่งข้อแนะนำนี้เกิดจากการศึกษาที่ประเทศชิลี โดยมีการติดตามผลผู้รับประทานฟ้าทะลายโจรเพื่อเสริมภูมิคุ้มกันพบว่า เกิดติดเชื้อไข้หวัดน้อยลงอย่างชัดเจน ซึ่งก็ต้องมีการศึกษาต่อไป อย่างไรก็ตาม ด้วยระดับยาที่ใช้ระดับนี้หากไม่มีข้อห้ามก็จะเป็นประโยชน์ได้

แม้ฟ้าทะลายโจร จะเป็นยาที่มีประโยชน์ต่อการเสริมภูมิคุ้มกัน รักษาอาการหวัด เจ็บคอได้ แต่ ฟ้าทะลายโจร คนท้อง ห้ามกินเด็ดขาดนะคะ!! เพราะจะกระทบต่อลูกในท้องได้ค่ะ

อ่านต่อบทความดี ๆ คลิก

คนท้องติดโควิด รักษาอย่างไร? กระทบลูกในท้องหรือไม่?

เปิดรายชื่อ 62 ยาที่คนท้องห้ามกิน อันตรายทั้งแม่และลูก

คนท้อง กินยาพาราเซตามอล เสี่ยงลูกเกิดมาสมาธิสั้น !!

6 ผลไม้แก้ไอ ขับเสมหะ แม่ท้องกินได้ปลอดภัยไม่ต้องใช้ยา

ขอบคุณข้อมูลจาก : www.dailynews.co.th, www.rspg.or.th, คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล หน่วยแพทย์ทางเลือก, มูลนิธิภิวัฒน์สาธารณสุขไทย