account_circle
ตรวจทานความถูกต้องโดย ศ.พญ.จรุงจิตร์ งามไพบูลย์
คุณพ่อคุณแม่มือใหม่อาจเป็นกังวล ที่เห็นลูกน้อยจามบ่อย จามถี่ เดี๋ยวก็ฮัดเช้ย เดี๋ยวก็ฮัดชิ้ว คิดสงสัยไปต่างๆ นานา ว่า เป็นเพราะอากาศเปลี่ยนเลยทำให้เป็นหวัดหรือเปล่า จามเพราะฝุ่นในบ้านเยอะ หรือลูกเสี่ยงเป็นภูมิแพ้กันแน่ ถึงทำให้ลูกจามบ่อยแบบนี้ ? ไปหาคำตอบกันดีกว่าค่ะว่า ทารกจามบ่อยผิดปกติไหม เกิดจากสาเหตุอะไร และจะป้องกันอย่างไร
ทารกจามบ่อย ผิดปกติไหม?
เด็กทารกจามบ่อยเป็นปฏิกิริยาตอบสนองอย่างหนึ่งของร่างกาย เช่นเดียวกับผู้ใหญ่เวลาที่จมูกระคายเคืองจากฝุ่นละออง เศษผง หรือน้ำมูก จึงไม่ได้เป็นเรื่องผิดปกติอะไร อีกทั้งเมื่อทารกจามยังแสดงว่าระบบประสาทของลูกน้อยกำลังทำงานได้ดีในการตอบสนองต่อสิ่งแปลกปลอมบริเวณทางเดินหายใจ จึงพยายามที่จะกำจัดสิ่งแปลกปลอมนั้นออกจากร่างกาย เพื่อให้หายใจได้สะดวกขึ้น
เด็กทารกจามบ่อยเกิดจากอะไรได้บ้าง?
อาการลูกจามบ่อย เกิดได้จากหลายสาเหตุค่ะ
- โพรงจมูกของทารกยังเล็ก ลูกจามบ่อย เพราะทารกนั้นตัวเล็กนิดเดียว โพรงจมูกของเขาจึงเล็กมาก เมื่อมีสิ่งแปลกปลอมเข้าไปในจมูก เขาจึงต้องจามออกมานั่นเอง
- อยู่ในช่วงปรับตัวหลังคลอด ลูกน้อยวัยแรกเกิดกำลังอยู่ในช่วงปรับตัว เนื่องจากช่วงที่อยู่ในครรภ์นั้นหายใจและได้รับออกซิเจนผ่านทางรกของแม่มาตลอด จึงยังไม่ชินกับการหายใจทางจมูก ซึ่งอาจทำให้จามได้
- เพื่อเปิดรูจมูกให้โล่ง เพราะโพรงจมูกเล็ก จึงอุดตันได้ง่าย ทารกจาม เพื่อเป็นการเปิดรูจมูกให้โล่ง หายใจสะดวกเป็นปกติ
เด็กทารกจามบ่อยแค่ไหนต้องคอยระวังเป็นพิเศษ?
นอกจากสาเหตุที่กล่าวมาแล้ว ทารกจามบ่อย ยังอาจเกิดได้จากสาเหตุอื่น ๆ ที่คุณพ่อคุณแม่ต้องสังเกตและคอยระวังเป็นพิเศษ ดังนี้ค่ะ
- ทารกจามเพราะอากาศแห้ง ในช่วงหน้าหนาวหรือเมื่ออยู่ในห้องที่เปิดแอร์ ลูกอาจจามบ่อยขึ้นได้ เพราะอากาศแห้ง ทำให้โพรงจมูกแห้ง บางครั้งการใช้น้ำเกลือหยดในช่องจมูกอาจทำให้อาการดีขึ้นได้
- ทารกจามเพราะฝุ่น น้ำมูก หรือสำลักนมแม่ สังเกตให้ดีว่าลูกจามเพราะไม่สบาย เป็นหวัด มีน้ำมูก หรือจามเพราะฝุ่นในบ้าน ซึ่งอาจเป็นสาเหตุของโรคภูมิแพ้ หรืออาจสำลักนมแม่ ทำให้น้ำนมไหลเข้าไปในโพรงจมูก ซึ่งอาจเป็นอันตรายได้
- ลูกจามบ่อยเพราะควันบุหรี่ หากทารกได้รับควันบุหรี่เป็นประจำ ถึงแม้จะไม่ได้สูดดมโดยตรง แต่กลิ่นที่ติดมากับเสื้อผ้าของสมาชิกในครอบครัวที่สูบบุหรี่ ก็เป็นสาเหตุให้ทารกจามบ่อย ทั้งยังเป็นภัยใกล้ตัวที่มีผลต่อทางเดินหายใจของเด็กหากสะสมในระยาวอีกด้วย
เด็กจามบ่อย สัญญาณโรคภูมิแพ้จมูก
หากเด็กจามบ่อยโดยมีอาการอื่น ๆ ร่วมด้วย เช่น คัดจมูก น้ำมูกไหล คันจมูก คันตา ขยี้ตาบ่อย อาการเหล่านี้อาจไม่ใช่แค่เพราะลูกเป็นหวัด แต่อาจเป็นสัญญาณของโรคภูมิแพ้จมูก ซึ่งอาการเหล่านี้สามารถเกิดขึ้นได้ตลอดปี หรือเพียงบางฤดูกาล โดยเฉพาะในหน้าฝนหรือหน้าหนาว หรืออาจเกิดเพียงบางเวลา เช่น ตอนเช้าหรือตอนกลางคืนก็ได้ ในเด็กวัยใกล้ 2 ปี
เด็กจามบ่อย หายใจฟืดฟัด รู้ให้ชัด ลูกเป็นภูมิแพ้หรือแค่หวัด?
วิธีสังเกตความแตกต่างระหว่างโรคหวัดกับโรคภูมิแพ้
อาการเด่นของโรคภูมิแพ้จมูก
- มีอาการเรื้อรังเป็น ๆ หาย ๆ
- มีน้ำมูกใส
- จามบ่อย
- คัดจมูก คันจมูก
- คันตา ขยี้ตาบ่อย
- ไม่มีไข้
- ไอเรื้อรัง เนื่องจากเสมหะไหลลงคอ
อาการเด่นของโรคหวัด
- มีน้ำมูก
- คัดจมูก
- มีไข้
- เจ็บคอ
- ปวดเมื่อยตามร่างกาย
หากคุณพ่อคุณแม่สงสัยว่าลูกน้อยจามบ่อยเสี่ยงเป็นภูมิแพ้หรือไม่ สามารถเข้ามาทำแบบทดสอบประเมินความเสี่ยงเบื้องต้นของการเกิดโรคภูมิแพ้ได้ที่ N Sensitive Club หากรู้ก่อนแพ้ คุณพ่อคุณแม่ก็สามารถป้องกันและดูแลลูกน้อยให้ห่างไกลจากโรคภูมิแพ้จมูกได้ค่ะ
ทำอย่างไรให้ลูกห่างไกลจากโรคภูมิแพ้จมูก
เด็กที่เป็นโรคภูมิแพ้จมูก อาจมีภาวะต่อมทอนซิลโต หรือต่อมอะดีนอยด์โตร่วมด้วย ซึ่งจะไปอุดกั้นทางเดินหายใจ ทำให้ลูกนอนกรน ออกซิเจนต่ำ มีผลต่อสมอง พฤติกรรมและการเรียนรู้ของเด็กต่อไป ดังนั้น คุณพ่อคุณแม่จึงควรรู้วิธีป้องกันเบื้องต้นและการรับมือกับโรคภูมิแพ้จมูกในเด็กอย่างถูกต้องค่ะ
- คุณแม่ควรเลี้ยงลูกด้วยนมแม่เพียงอย่างเดียวอย่างน้อย 6 เดือน หรือนานที่สุดเท่าที่เป็นไปได้ เพราะนมแม่เป็นนมที่มีคุณสมบัติ Hypo-Allergenic (H.A.) ช่วยลดความเสี่ยงในการเกิดภูมิแพ้ในเด็กได้ เพราะนอกจากนมแม่จะมีสารอาหารมากกว่า 200 ชนิดแล้ว โปรตีนในนมแม่บางส่วนยังถูกย่อยจากเอนไซม์ตามธรรมชาติในนมแม่ ทำให้มีขนาดเล็กลง เป็นโปรตีนที่ผ่านการย่อยบางส่วน (Partially hydrolyzed protein- PHP) รวมทั้งมีโพรไบโอติกหลายชนิด เช่น Bifidus BL ซึ่งเป็นหนึ่งในสายพันธุ์ที่มีส่วนช่วยเสริมสร้างภูมิคุ้มกันและลดความเสี่ยงของการเกิดภูมิแพ้ โดยสังเกตได้จากทารกที่ได้รับนมแม่จะมีการเกิดภูมิแพ้น้อยกว่า และมีภูมิคุ้มกันที่ดีกว่า
- ดูแลสิ่งแวดล้อมรอบตัวลูกให้สะอาด ไม่สะสมฝุ่นอันเป็นสาเหตุของโรคภูมิแพ้ เช่น
– ทำความสะอาดที่นอน หมอน ผ้าห่มเป็นประจำ โดยการซักด้วยน้ำร้อน 60 องศา นาน 15-20 นาที เพื่อฆ่าตัวไรฝุ่น
– ไม่ควรมีตุ๊กตา ของเล่นที่มีขน พรม หมอนหรือที่นอนที่ทำจากนุ่นในห้องนอน และควรหมั่นทำความสะอาดเครื่องนอน ผ้าม่าน ดูดฝุ่น เช็ดพื้นให้สะอาดอยู่เสมอ
– ทำความสะอาดเครื่องปรับอากาศเป็นประจำทุกๆ 4-6 เดือน หากอากาศแห้ง โพรงจมูกแห้ง การใช้น้ำเกลือหยดในช่องจมูกอาจทำให้อาการดีขึ้นได้
– ควรหลีกเลี่ยงการใช้แป้งฝุ่น น้ำหอม สเปรย์ปรับอากาศ ยาจุดกันยุง ท่อไอเสียรถยนต์ สิ่งเหล่านี้จะกระตุ้นให้เกิดการระคายเคือง และการเกิดภูมิแพ้ได้ง่าย
– งดการสูบบุหรี่ ทั้งในบ้านและนอกบ้าน เพื่อสุขภาพที่ดีของลูกน้อยและสมาชิกครอบครัวในระยะยาว ข้อนี้สำคัญมาก
– ไม่ควรเลี้ยงสัตว์ที่มีขนในบ้าน เช่น สุนัข และแมว สัตว์เลี้ยงในบ้านก็เป็นอีกหนึ่งสาเหตุที่ทำให้ทารกจามบ่อย เสี่ยงภูมิแพ้ได้เช่นกัน
เมื่อทารกจามบ่อย หรือมีอาการเสี่ยงที่จะเป็นโรคภูมิแพ้จมูก ให้คุณพ่อคุณแม่ลองปรับพฤติกรรม รวมถึงสภาพแวดล้อมรอบตัวลูกตามคำแนะนำข้างต้น และสามารถติดตามอ่านข้อมูลเพิ่มเติมเกี่ยวกับปัญหาภูมิแพ้ในเด็กผ่านบทความของ N Sensitive Club ซึ่งเป็นศูนย์รวมความรู้เรื่องภูมิแพ้ในเด็กจากผู้เชี่ยวชาญ ก่อนไปพบแพทย์เฉพาะทางเพื่อรับการรักษาอย่างเหมาะสมต่อไปค่ะ