ควรเริ่มเตรียมความพร้อมของสมองลูกตอนไหนดีที่สุด ?

คุณแม่ทุกคนต่างหวังจะให้ลูกสุขภาพสมบูรณ์แข็งแรงและฉลาดสมวัยจริงไหมครับ ? แล้วเราควรเริ่มเตรียมพร้อมให้ลูกเมื่อไหร่ดีล่ะ ?

คุณพ่อคุณแม่หลายคนอาจเคยได้ยินคำว่า … “รอให้ถึงอนุบาลก็สายเสียแล้ว” เดี๋ยวนี้คงต้องพูดใหม่เป็น “กว่าจะรอให้ลูกคลอดก็สายเสียแล้ว” เพราะปัจจุบัน เราสามารถให้สิ่งที่ดีกับลูกได้ตั้งแต่ยังอยู่ในครรภ์เลย ทั้งด้านโภชนาการ และการเสริมสร้างพัฒนาการสมอง แต่ความเชื่อที่ว่ารอให้ตั้งครรภ์ก่อน ถึงจะเริ่มรับประทานสิ่งที่มีประโยชน์ก็อาจจะล้าสมัยไปเสียแล้ว ล่าสุดตอนนี้คงต้องใช้คำว่า  “กว่าจะรู้ว่าตั้งครรภ์ก็สายเสียแล้ว”

ถ้าหากนับอายุของตัวอ่อนตั้งแต่วันที่มีการปฏิสนธิ  วันที่ประจำเดือนต้องมาแต่ก็ไม่มา ตอนนั้นตัวอ่อนก็จะมีอายุ 14 วันไปแล้ว ช่วงประจำเดือนขาดใหม่ๆ บางทีตรวจปัสสาวะก็อาจจะยังไม่เจอ บางทีกว่าจะเจอประจำเดือนก็อาจจะขาดมากว่า 2 สัปดาห์ … นั่นคือตัวอ่อนจะมีอายุ 28 วันไปแล้ว

28 วันแรกของการตั้งครรภ์นี่แหละครับที่สำคัญที่สุด … ตัวอ่อนจากเม็ดเล็กๆ จะแบ่งเซลล์ เป็นก้อนกลมๆ แล้วแผ่แบนออก แล้วม้วนเป็นหลอดกลมๆ ยาวๆ เหมือนขนมทองม้วน สิ่งที่เกิดขึ้นตอนนี้เราเรียกว่าหลอดประสาท ศัพท์ทางการแพทย์เราก็เรียกว่า Neural Tube หลอดประสาทนี้เองครับที่เป็นแกนกลางในการสร้างลูกในท้องเราเป็นอย่างแรก

หลอดประสาทจะมีการเจริญเติบโต มีการแบ่งเซลล์ กลายเป็นสมอง กลายเป็นระบบประสาทส่วนกลาง ในร่างกายของลูกน้อยในครรภ์มารดาต่อไป

การเจริญเติบโตของระบบประสาทตั้งแต่เริ่มต้นต้องใช้วิตามินและสารอาหารสำคัญหลายอย่าง  วิตามินที่สำคัญก็คือโฟลิค และกรดไขมันไม่อิ่มตัว (GA และ DHA) ซึ่งพบว่าถ้ามีการขาดวิตามินนี้ก็จะทำให้การสร้างหลอดประสาทผิดปกติ และทำให้เกิดความพิการตามมาได้ นอกจากนั้นการเจริญเติบโตของเซลล์ประสาทยังจำเป็นต้องใช้กรดไขมันไม่อิ่มตัว ทั้ง GA, DHA, โอเมก้า-3 และโอเมก้า-6 ตัวที่สำคัญที่สุดก็คือ GA และDHA นั่นเองครับ

ร่างกายใช้กรดไขมันไม่อิ่มตัวนี้สร้างปลอกหุ้มเส้นประสาท เป็นส่วนสำคัญที่ทำให้การส่งกระแสประสาทเร็วขึ้น อีกทั้งมีการสร้างระบบโครงข่ายเชื่อมต่อทำให้การส่งผ่านกระแสประสาทในแต่ละเซลล์ดีขึ้น

เมื่อมีโฟลิคและกรดไขมันไม่อิ่มตัว (GA และ DHA) นี้อย่างเพียงพอ  นั่นก็จะทำให้ระบบประสาทของทารกในครรภ์เติบโตพัฒนาได้อย่างดีที่สุด หลอดประสาทสร้างได้อย่างสมบูรณ์ในช่วง 28 วันแรก และมีการสร้างเซลล์สมองและระบบประสาทอย่างต่อเนื่องไปตลอดการตั้งครรภ์ เพราะฉะนั้นคุณแม่จำเป็นต้องได้รับโฟลิคและกรดไขมันไม่อิ่มตัว (GA และ DHA) ตั้งแต่เริ่มตั้งครรภ์ไปจนตลอดอายุครรภ์เลย เมื่อมีกรดไขมันนี้อย่างเพียงพอ กระแสประสาทก็จะเดินทางได้เร็วขึ้น มีการเชื่อมต่อโยงใยกันมากขึ้น ทำให้ลูกเรียนรู้ได้ดีที่สุด

อย่างไรก็ตามเจ้ากรดไขมันเหล่านี้ทารกในครรภ์ไม่สามารถสร้างขึ้นมาเองได้ อีกทั้งตัวแม่เองก็ไม่สามารถสร้างขึ้นมาเองได้เช่นกัน  จำเป็นต้องได้มาจากการรับประทานเข้าไปเท่านั้น

ดังนั้นคุณแม่ที่วางแผนจะตั้งครรภ์ ควรรับประทานอาหาร เช่น ปลาทะเล ปลาทู ปลาแซลมอน สาหร่ายทะเล หรือ นมสำหรับหญิงตั้งครรภ์ ที่มีโฟเลท รวมถึง กรดไขมันไม่อิ่มตัวสูงอย่าง GA และ DHA อย่างต่อเนื่องก่อนการตั้งครรภ์อย่างน้อย 3 เดือน และควรรีบเตรียมความพร้อมเพื่อพัฒนาสมองให้ลูกได้ตั้งแต่เนิ่นๆ  โดยสามารถเริ่มได้ตั้งแต่ช่วงอายุครรภ์สัปดาห์ที่ 7 หรือประมาณวันที่ 28 ของการตั้งครรภ์ เพื่อครรภ์ที่สมบูรณ์และพัฒนาการทางสมองที่ดีของลูกน้อย

บทความโดย นายแพทย์ อานนท์ เรืองอุตมานันท์ สูตินรีแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ