หัวใจเต้นผิดจังหวะ ในทารกและเด็ก เรื่องไม่เล็กที่พ่อแม่ต้องระวัง!

หัวใจเต้นผิดจังหวะ – จังหวะการเต้นของหัวใจที่ผิดปกติ ทั้งในรูปแบบที่เต้นเร็วและเต้นช้าเกินไปหรือเต้นไม่เป็นจังหวะ มีชื่อเรียกทางการแพทย์ว่าภาวะ “Cardiac Arrhythmia” ที่ถือเป็นปัญหาด้านสุขภาพสำหรับคนทั่วไป ซึ่งหลายคนอาจคิดว่าเด็กแรกเกิดหรือทารกไม่น่าจะประสบกับภาวะอาการของโรคนี้ได้ อย่างไรก็ตามภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะนั้นมีโอกาสเกิดในทารกแรกเกิด โดยมีโอกาสพบความผิดปกติในจังหวะการเต้นของหัวใจทารกได้ตั้งแต่อยู่ในครรภ์มารดา ในเด็กบางรายตรวจพบตั้งแต่แรกเกิด บางรายตรวจพบหลังอายุ 1-2 เดือนไปแล้ว ทั้งหมดล้วนเป็นปัญหาใหญ่สำหรับพ่อแม่และผู้ดูแล ที่จำเป็นต้องใส่ใจสุขภาพและความเป็นอยู่ของเด็กเป็นพิเศษ

หัวใจเต้นผิดจังหวะ ในทารกและเด็ก เรื่องไม่เล็กที่พ่อแม่ต้องระวัง!

ภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะในเด็กแรกเกิดโดยส่วนใหญ่อาจไม่ก่อให้เกิดอันตรายร้ายแรงถึงชีวิต และสามารถหายเป็นปกติเองได้เมื่อเวลาผ่านไป อย่างไรก็ตามมีภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะบางประเภทที่หากตรวจพบแล้วจำเป็นต้องได้รับการรักษาอย่างรีบด่วน

สาเหตุของภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะในทารกแรกเกิด?

ภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะในทารกแรกเกิด โดยส่วนใหญ่มักเกิดขึ้นเพียงชั่วคราวและรักษาได้ง่าย อย่างไรก็ตาม อาจมีความผิดปกติบางกรณีที่จำเป็นต้องได้รับการดูแลรักษาในระยะยาว ซึ่งปัจจัยเสี่ยงที่พบบ่อยสำหรับภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะของทารกแรกเกิด ได้แก่

• โครงสร้างทางร่างกายผิดปกติแต่กำเนิด
• ภาวะขาดน้ำ
• ความไม่สมดุลของอิเล็กโทรไลต์ในร่างกาย
• การติดเชื้อ หรือการอักเสบของอวัยวะในร่างกาย
• การกลายพันธุ์ทางพันธุกรรม
• ผลข้างเคียงของยาบางชนิด
• ปัญหาหัวใจพิการแต่กำเนิด (Congenital)
• ระดับสารเคมีในเลือดผิดปกติ
• การเปลี่ยนแปลงโครงสร้างของหัวใจ
• ความผิดปกติของการนำไฟฟ้าหัวใจ

ภาวะ หัวใจเต้นผิดจังหวะ ที่พบได้บ่อยในทารกแรกเกิด

ภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะชนิดที่รุนแรงบางชนิดอาจต้องได้รับการรักษาตั้งแต่เนิ่นๆ เมื่อเด็กอายุยังน้อย ซึ่งอาจต้องใช้เวลานานหลายปีในการรักษาและติดตามอาการ ต่อไปนี้คือ ลักษณะของภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะที่พบได้บ่อยในทารก

1.หัวใจเต้นเร็วเกินไป

จังหวะการเต้นของหัวใจที่เต้นเร็วผิดปกติ มักมีจุดกำเนิดจากหัวใจห้องบนที่มีลักษณะเต้นเร็วผิดปกติ สามารถแบ่งออกไปได้อีกหลายประเภท และบางประเภทถือว่ามีความเสี่ยง ได้แก่

• ภาวะหัวใจห้องบนเต้นเร็วผิดปกติ (SVT)  เป็นภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะที่พบบ่อยเป็นอันดับสองในทารกแรกเกิด อย่างไรก็ตามมีผลการศึกษาในปี 2019 ชี้ว่าภาวะหัวใจเต้นเร็วประเภทนี้สามารถหายได้เองเมื่อเวลาผ่านไป และการใช้ยาอาจเพียงพอสำหรับรักษาอาการดังกล่าว
• หัวใจห้องบนสั่นพริ้ว (Atrial flutter) คือการเต้นผิดปกติของหัวใจห้องบน (Atria)  ซึ่งอัตราการเต้นของหัวใจจะสูงมาก ประมาณ 280 ถึง 500 ครั้ง/นาที (bpm) แหล่งการศึกษาที่เชื่อถือได้ในปี 2020 ชี้ให้เห็นว่าในขณะที่หัวใจเต้นสั่นพลิ้วอาจเป็นภาวะที่คุกคามชีวิตเด็ก อย่างไรก็ตาม การวินิจฉัยก่อนคลอดและการรักษาอย่างทันท่วงทีจะสามารถช่วยชีวิตเด็กได้
• กระแสไฟฟ้าหัวใจผิดปกติ (Wolff-Parkinson-White syndrome)  เป็นภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะของทารกแรกเกิดที่พบได้ยาก เกิดขึ้นจากทางเดินไฟฟ้าในหัวใจทำงานผิดปกติ ทำให้หัวใจเต้นผิดจังหวะจนอาจเป็นอันตรายแก่ชีวิตได้
• หัวใจเต้นเร็วผิดจังหวะที่หัวใจห้องล่าง (VT) คือ การเต้นของหัวใจผิดจังหวะที่มีต้นกำเนิดในหัวใจห้องล่าง พบได้น้อยกว่าภาวะหัวใจเต้นเร็วที่มีความผิดปกติจากหัวใจห้องบน เมื่อจังหวะหัวใจเต้นผิดจังหวะในหัวใจเต้นผิดจังหวะเป็นเวลาไม่กี่วินาที โดยปกติจะไม่เป็นอันตราย แต่หากนานกว่านั้นอาจถึงแก่ชีวิตได้

2. หัวใจเต้นช้าเกินไป

ภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะประเภทนี้ พบได้น้อยกว่าภาวะหัวใจเต้นเร็วในทารกแรกเกิด ซึ่งสาเหตุสำคัญที่ทำให้หัวใจของเด็กเต้นช้าเกินไปอาจเกิดจาก

• Sinus Bradycardia  เกิดจากสัญญาณที่ผิดปกติที่มาจากโหนดไซนัส ที่ทำหน้าที่เสมือน “เครื่องกระตุ้นหัวใจ” ตามธรรมชาติของหัวใจอยู่ในผนังของห้องโถงด้านขวาของหัวใจ  หัวใจเต้นช้าประเภทนี้ในทารกแรกเกิดประเภทนี้มักเป็นผลมาจากการควบคุมระบบทางเดินหายใจที่ยังไม่สมบูรณ์
• Heart block  หมายถึงการอุดตันของแรงกระตุ้นไฟฟ้าภายในหัวใจหรือ Atrioventricular ที่ส่งผลให้หัวใจเต้นช้าผิดปกติ ซึ่งอาจเป็นแบบชั่วคราวหรือถาวร

3. อาการใจสั่นในทารกและเด็กเล็ก

แม้ว่าปัญหาเกี่ยวกับหัวใจอาจเป็นเรื่องที่น่ากังวล แต่ภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะของทารกแรกเกิดบางกรณีอาจไม่มีผลผลกระทบต่อสุขภาพของเด็กหรือถ้าหากมีก็เพียงเล็กน้อย และมักจะหายไปหลังจากผ่านไปสองสามสัปดาห์หรือหลายเดือน ตัวอย่างเช่น

• Sinus Tachycardia เป็นภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะที่พบบ่อยที่สุดในทารกแรกเกิด มันเริ่มต้นในโหนดไซนัสและสามารถนำไปสู่อัตราการเต้นของหัวใจสูงถึง 170 bpm อย่างไรก็ตามมักไม่ต้องรักษา เนื่องจากโดยปกติแล้วจะเกิดขึ้นเมื่อเด็กเผชิญกับความเจ็บปวด การติดเชื้อ หรือสภาวะทางอารมณ์ จากนั้นจะหายไปได้เอง
• Premature Atrial Contraction (PAC) หัวใจห้องบนเต้นสะดุด แต่เมื่อเกิดแล้วสามารถกลับสู่ภาวะปกติได้เองและมักไม่จำเป็นต้องรักษา
• Premature Ventricular Contraction (PVC) เป็นภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะที่หาได้ยากในวัยทารก เกิดจากหัวใจห้องล่างเกิดการบีบตัวก่อนเวลาที่ควรจะเป็น

อ่านต่อ…หัวใจเต้นผิดจังหวะ ในทารกและเด็ก เรื่องไม่เล็กที่พ่อแม่ต้องระวัง! คลิกหน้า 2

เลี้ยงลูกให้ เก่ง ดี มีสุข ไปกับเรา คลิกติดตามที่